Ouders en onderwijzers van hoogbegaafde kinderen worden steeds vaker gevraagd om hoogbegaafde kinderen te instrueren zich sociaal aan te passen. Van kinderen wordt verwacht dat ze aan sociale standaarden van “acceptabel gedrag” voldoen, zodat ze beter bij de groep passen. Eigenlijk geef je op deze manier de boodschap af, dat als je anders bent, je niet normaal bent. Een hoogbegaafd kind dat anders is – en er niets aan kan doen omdat het bijvoorbeeld psychomotorisch hooggevoelig is – voelt zich vaak een buitenbeentje in de klas. Soms wordt zelfs gezegd dat het kind ADHD heeft…
ADHD en hoogbegaafd: hoe zit dat precies?
Spontaniteit, nieuwsgierigheid, verbeelding, enthousiasme en emotionaliteit worden ontmoedigd om een kalmere, stillere, meer gecontroleerde omgevingen op school te creëren. Een van de effecten van deze trend is de toename van kinderen waarvan de leerkracht vermoedt dat ze ADD/ADHD hebben. Het is best mogelijk dat een hoogbegaafd kind ook ADD of ADHD heeft. Er zijn echter ook hoogbegaafde kinderen wiens “ongepaste gedrag” het resultaat kan zijn van zeer hoogbegaafd en intens zijn. Deze intensiteit gecombineerd met een klas en een leeromgeving die de behoeftes van hoogbegaafde kinderen niet tegemoet komt kan leiden tot verkeerde conclusies van leerkrachten of andere begeleiders. Hierover heb ik al eerder geschreven in dit artikel. Om dit te voorkomen kunnen ouders en onderwijzers de onderstaande checklist invullen (bron: senggifted.org) om hen te helpen beslissen of het kind een psychologische evaluatie nodig heeft.
Als ouders of onderwijzers na deze vragenlijst in te vullen denken dat het niet een ongepaste leeromgeving is waardoor het kind zich anders gedraagt, is het goed om het hoogbegaafde kind te laten onderzoeken bij een psycholoog die ervaring heeft met zowel hoogbegaafdheid als ADHD (en dit is heel belangrijk om misdiagnoses te voorkomen). Als er te snel conclusies worden getrokken, wordt het hoogbegaafde kind op een verkeerde manier begeleid. Als het kind een stempel krijgt zonder eerst de leeromgeving en de leerstof aan te passen, krijgt het kind een verkeerde label die voortkomt uit de tekortkomingen van het onderwijssysteem.
Wanneer ouders evaluatie overwegen moeten ze een ervaren diagnosticus vinden die ervaring heeft met hoogbegaafdheid als met ADD/ADHD. Het is nooit gepast voor leerkrachten, ouders of pedagogen om een kind te diagnosticeren zonder een klinische evaluatie. Dit lijstje is dan ook slechts een hulpmiddel, interpretaties moet je aan professionals overlaten!
Wil je meer te weten komen over de behoeftes van hoogbegaafde leerlingen en hoe het onderwijs voor hen passend gemaakt kan worden? Bestel dan mijn publicatie Hoogbegaafde kinderen versnellen niet.
Ik ben zelf AD(HD)er en ik schrik nogal van het lijstje. Ik begrijp de struggle wel, mijn neefje is HB en krijgt ook de vraag of hij AD(H)D heeft en het lijstje geeft een paar duidelijke verschillen aan. Maar er staan in de AD(H)D lijst ook dingen die niet kloppen, én het laatste punt is écht heel negatief gefomuleerd en zou ik zelf niet zo omschrijven (“Het kind stelt zich aan zonder een duidelijk doel”??? Ook bij AD(H)Ders komt gedrag altijd ergens vandaan en is er vaak een mismatch tussen behoeften en omgeving).
Daarnaast kloppen mijns inziens de punten over interesse in onderwerp/activiteit niet (zie lijstje hieronder). Het is juist een héél duidelijk symptoom van AD(H)Ders dat de concentratie sterk afhankelijk is van de interesse (de zogenaamde hyperfocus, compleet besef van tijd verliezen). Graag AD(H) experts laten kijken naar onderstaande punten to.v. hoogbegaafdheid en ADHD:
– Het gedrag van het kind wordt niet beïnvloed door zijn/haar interesse in de activiteit
– Het gedrag van het kind verandert niet wanneer een onderwerp of een project relevant of betekenisvol is voor het kind
– Ongepast gedrag is consistent, ongeacht het onderwerp
M, bedankt voor je input, ik ga er naar kijken! Groet, Renata
Wij vermoeden hb bij onze dochter van 6. School (h)erkent het niet. Door lichamelijke problematiek terecht gekomen bij psycholoog/oraktijkondersteuner. Zij wil wel doortesten maar geeft aan dit alleen te kunnen doen gecombineerd met adhd onderzoek. Alleen hb kan zij niet doen (omdat t via school moet). Nu vertoont dochter ook wel kenmerken van adhd, maar het klinkt zo naar om hier op te testen. Opeens vrees voor wat er uit zou kunnen komen terwijl het uiteindelijke doel is dat ze gewoon goed begeleid wordt op school en voldoende uitdaging krijgt.
Is dat tegenwoordig idd zo dat als het via psych gaat dag het een combi test moet zijn? Zitten zo in dubio.
Ik weet ook niet meer welk ‘labeltje’ (rotwoord) er nu gebruikt mag worden. Puur en alleen zodat ik gericht kan zorgen dat dochter (7) goed in haar vel zit. Vorig jaar met 6,3 jaar getest. Tiq 118, opmerking dat score beïnvloed is door concentratie stoornis en vermoeden adhd. (We merken zelf ook echt dat ze zeer slechte/korte concentratie heeft, maar ze ziet gewoon alles, denkt van alles en is dan vergeten wat ze ook weer moest doen. ) Mijn concrete vraag, kan ik je stukjes nog wel op haar toepassen? Want niet bewezen Hb. Wel al sinds baby/dreumes dit vermoeden, steeds een grote Ontwikkelingsvoorsprong en interesses niet vanzelfsprekend passend bij haar leeftijd. Zoals ontstaan mensheid, universum etc. Kortom veel hb kenmerken. Ib’er op school zag dat ook. De test zegt wat anders. Visueel is ze zeer sterk, auditief zwak. Voorheen prima rapport nu veel onvoldoendes. Inderdaad erg druk, veel behoefte om te bewegen, maar ik weiger me zomaar aan te sluiten bij de uitspraak adhd. Maar welke weg ik dan wel moet volgen?
Oh my God..
Hoe doe je dit? Tweede keer in een week tijd dat je me zo weet te raken. Vorige week gesprek gehad op school. En poging om versnellen bespreekbaar te maken voor mijn zoon van 30 januari 2012, getest iq 129, bewezen onderpresteerder. Hun reactie? We vermoeden ADHD of een andere concentratie stoornis …
Ik weet niet meer hoe ik verder moet!