Je weet (of vermoedt) dat je kind hoogbegaafd is. Je hebt misschien al een aantal boeken en artikelen gelezen over hoogbegaafdheid en je weet wat je kind nodig heeft. Toch kan het moeilijk zijn een gepaste school voor je kind te kiezen. In Nederland doen de meeste scholen hun best om ook hoogbegaafde kinderen iets te bieden. Ze beseffen vaak niet hoeveel schade er kan ontstaan als een hoogbegaafd kind niet ECHT passend onderwijs krijgt. Je komt er namelijk niet met standaard verrijkingspakketten die te koop zijn. Het is niet dé oplossing, het is een klein onderdeeltje van de oplossing.

School voor hoogbegaafd kind of reguliere scholing?

Een van de meest voorkomende zorgen van ouders op forums is: “Ons kind is getest, maar we weten nog steeds niet wat we moeten doen”. Hier zijn een aantal antwoorden.

    • Jonge kinderen kunnen het beste door een in hoogbegaafdheid gespecialiseerde psycholoog getest worden. Een didactisch onderzoek is bij jonge kinderen vaak aan te raden (in plaats van een IQ test), omdat dit dynamisch is en dus niet op tijd gemeten wordt. Je moet goed kijken wat bij je kind past.
    • Onderzoek de mogelijke scholen waar je kind naartoe kan:
      Kijk ook hoe de instructie in de les gegeven wordt (ook in hogere klassen) en vraag wat ze met een leerling doen die snel klaar is. Vraag ook hoe ze onderpresterende leerlingen herkennen. Veel scholen weten hier niets van, hoewel de meeste hoogbegaafde kinderen onderpresteren en dus niet tijdens de gewone schooldag opvallen.
    • Bezoek potentiële scholen of de huidige school van je kind(eren). Praat niet alleen met de volwassenen, zoals de intern begeleider of de directeur, maar bezoek ook een aantal klassen in de leeftijd van je kind.
    • Als je naar een school zoekt, vraag om toestemming om een aantal klassen te mogen bezoeken, indien mogelijk, op een normale schooldag. Een kwartier per klas is genoeg voor een dag. Vertel de school dat je voor ongeveer 45 tot 60 minuten in de ochtend wil komen en verschillende klassen wilt bekijken. Je bent van plan om te observeren, misschien een beetje rondlopen om te kijken waar de leerlingen aan werken, leg uit dat je een indruk van de school wilt krijgen en hoe ze dingen doen zodat je kan bepalen of het geschikt is voor je hoogbegaafde kind.
      • Geeft de leerkracht les aan de hele klas of maakt ze verschillen per leerling en verwacht ze verschillende uitkomsten en taken afhankelijk van de leerling?
      • Krijgen de leerlingen een kans om rond te lopen en te praten of wordt van iedereen verwacht dat ze voor lange tijd stilzitten?
      • Lijken de instructies interessant en uitdagend – iets wat jouw kind zou uitdagen – of is je kind de besproken stof ver vooruit?
    • Na je bezoek aan de scholen (tenminste twee) en als je het nog niet zeker weet, maak een afspraak met de directeur om een aantal vragen te stellen
      • Wat is het beleid van de school om de behoeften van begaafde leerlingen tegemoet te komen? (vraag naar praktijkvoorbeelden)
      • Doen jullie aan differentiatie van groepen of versnellen, hoe vaak en wat is het proces?
        Staan jullie vooruitwerken toe voor leerlingen die bepaalde sterke gebieden hebben bij vakken zoals rekenen of lezen?
      • Accepteer geen vage uitspraken zoals deze:
        • We hebben een hoop slimme leerlingen op onze school en ze worden allemaal uitgedaagd en doen het erg goed met onze aanpak.
        • We zullen de behoeften van uw kind tegemoetkomen.
      • Samengevat: Als je geen leerniveau ziet wat duidelijk bij jouw kind past en als je niet merkt dat hoogbegaafde kinderen anders benaderd worden, is het waarschijnlijk de verkeerde school voor je gezin. De makkelijkste, simpelste manier om de behoeften van je kind tegemoet te komen is om hem naar een school te sturen waar de kinderen dichtstbij zijn niveau zitten. Een passende oplossing vinden kan een behoorlijke uitdaging zijn. Het slechtste aspect van deze situatie is dat je kind geen gelijken zal hebben en sociaal niet goed geaccepteerd zal worden als in een groep met ontwikkelingsgelijken.
    • Als je kind al op school zit maar je weet niet zeker of de school wel geschikt is, neem je dezelfde stappen door. Als je denkt dat de school niet ideaal is, zijn dit je volgende stappen:
      • Overleg met de leraar of je kind versneld kan worden in de onderwerpen waar hij goed in is. Als de leerkracht weigert, kun je dit verder met de intern begeleider en de directeur bespreken. Als het antwoord ja is, vraag de leerkracht wanneer het kan beginnen. Vaak vertelt de school dat ze het moeten overleggen, maar het is niet moeilijk om dit soort afspraken te maken dus dit is meestal een manier om tijd te rekken. Geef ze twee weken. Hier zijn een aantal opties:
      • Volg de stappen om een nieuwe school te vinden die al doet wat bij jouw kind past.
      • Je mag – als er niet meteen een passende oplossing is – je kind zelfs tijdelijk thuis onderwijzen (ondanks heeft de staatssecretaris Dekker er iets over gezegd). Maar dat hoeft niet als je het niet wilt of de tijd of vaardigheden niet hebt. Er zijn vele opties waar jij de facilitator bent van het onderwijs van je kind. Er is wat werk en geld voor nodig, maar een oudervereniging, Facebookgroep Thuisonderwijs en hoogbegaafdheid en verschillende sites en bronnen helpen je als er geen goede scholen beschikbaar zijn voor je kind.

Ik wil hierbij nog een kanttekening plaatsen wat de schoolkeuze betreft. Er zijn in Nederland een aantal scholen die aparte hb-afdelingen hebben. Het wil niet zeggen dat deze scholen automatisch de beste keuzen zijn voor jouw kind. Veel van deze scholen hebben een standaard training gehad en begrijpen vaak de essentie van hoogbegaafdheid niet. Ook met deze scholen zal je dus goed moeten onderzoeken of ze werkelijk geschikt zijn voor je kind.

We weten het IQ van ons kind: wat moeten we niet doen?

      • Elk hoogbegaafd kind heeft een persoonlijk leerplan nodig. Overleg met de school wie zo’n plan zal maken en wanneer. Ad hoc oplossingen werken niet en je kind heeft net zoveel recht op passend onderwijs als ieder ander kind.
      • Je moet niet de school binnenlopen en dingen eisen. Scholen moeten vanaf augustus 2014 passend onderwijs bieden, maar hebben er wat tijd en ruimte voor nodig om er over na te kunnen denken. Ze zijn nog niet bedreven in het onderwijs aan hoogbegaafden. Maak daarom heel concrete afspraken wie, wanneer, wat gaat doen.
      • Verwacht niet dat als je de school binnenloopt met de testresultaten de school meteen denkt dat je kind speciale behoeftes heeft. De meeste leerkrachten geloven niet dat een IQ veel betekent. Ze zullen waarschijnlijk zeggen dat ze het eerst willen zien, dat ze willen kijken hoe je kind het in de klas doet en later kunnen ze zeggen dat je kind zijn werk niet goed doet, dat ze veel meer kinderen zoals hem hebben en dat alleen omdat je kind een hoog IQ heeft niet betekent dat hij al het materiaal begrijpt.
      • Verwacht te horen dat er niet genoeg geld is voor hoogbegaafden ook al hebben ze meestal niet meer geld nodig dan anderen. Veel scholen hebben al alles wat een hoogbegaafd kind nodig heeft in huis, maar de leerling mag niet (vaak door onwetendheid van de leerkrachten) in een gepaste leeromgeving van zijn niveau komen.
      • Zeg niet dat je kind verveeld is en meer uitdaging nodig heeft. Het is beledigend en onproductief.
      • Neem niet aan dat de leerkrachten enige training hebben in de identificatie van, instructie aan of behoeftes van hoogbegaafde leerlingen. Ook al zeggen ze dat ze een training hebben gehad, het is vaak niet meer dan een middag en meestal zijn de uitgangspunten van zo’n training niet juist en leerkrachten worden niet op de juiste manier voorbereid en voorgelicht over hoogbegaafdheid.

Maatwerk in het onderwijs voor uitzonderlijk hoogbegaafde kinderen

Uitzonderlijke begaafdheid gaat niet over. Het beïnvloedt de ontwikkeling vanaf de geboorte tot op hoge leeftijd. IEKU specialiseert zich in persoonlijk advies en coaching voor ouders en leerkrachten van hoogbegaafde en uitzonderlijk begaafde kinderen. De specifieke uitdagingen die bij het opvoeden en les geven van deze kinderen komt kijken zijn goed te handelen. Mits je over de juiste tools en inzichten beschikt. We helpen heldere doelen te stellen voor onderwijs en opvoeding. Dit doen we veelal door middel van het leveren van maatwerk in het onderwijs, persoonlijke coaching en intelligentie onderzoeken.

Bekijk ons complete aanbod omtrent hoogbegaafdheid >