Wat is “hoogbegaafd”?

Kijk naar deze definities:

  • Wat zegt Wikipedia: Hoogbegaafdheid is uitzonderlijke intelligentie, niet op een specifiek terrein maar in het algemeen. Hoogbegaafden zijn op het cognitieve vlak sterk, maar ook andere zaken spelen een belangrijke rol. De term wordt gebruikt om aan te geven dat ze opvallende vermogens of vaardigheden hebben, zowel voor kinderen als voor volwassenen.
  • Wat zegt de dikke Van Dale: hoog·be·gaafd bn uitzonderlijk intelligent
  • Wat zegt Joseph Renzulli (Amerikaanse psycholoog die veel onderzoekt over hoogbegaafdheid)

Renzulli gaat ervan uit dat een hoogbegaafde leerling moet beschikken over de volgende persoonlijkheidskenmerken:

  • Hoge intellectuele vermogens: intelligentie die, gemeten met een prestatie- of intelligentietest en meestal uitgedrukt met een intelligentiequotient (IQ), boven het gemiddelde ligt.
  • Taakgerichtheid en volharding (motivatie): doorzettingsvermogen om een taak te volbrengen.
  • Creatief vermogen: het vermogen om op een originele en vindingrijke wijze oplossingen voor problemen te bedenken.

Manieren om hoogbegaafd te zijn

Op academisch gebied: je bent begaafd in een of meerdere vakken, zoals wiskunde, lezen, sociale wetenschappen, spelling, wetenschap, muziek, kunst, sport.

Creatief denken: creatieve kinderen zijn goed in het bedenken van ongebruikelijke oplossingen voor problemen. Misschien zijn het gekke en wilde ideeën. Creatieve mensen zijn anders en ze vinden het leuk om anders te zijn. Creatieve mensen houden er van om regels om te buigen of te overtreden.

– Heb je zelf eens een wiskundige oplossing bedacht die sneller is dan die je geleerd hebt op school?

Kunst: begaafde mensen op dit gebied laten het liefst zien wie ze zijn door schilderen, dans, toneel of muziek. Ze zijn heel creatief en flexibel en vinden het leuk hun producten te laten zien.

– Ben je goed in een van de bovengenoemde kunstgebieden?

Leiderschap: mensen met leiderschapsvaardigheden zijn heel goed in beslissingen nemen. Ze vinden het leuk verantwoordelijk te zijn en ze verwachten veel van zichzelf en van anderen. Ze zijn populair, zelfverzekerd en goed in het motiveren van andere mensen.

– Ben je goed georganiseerd en vind je het leuk anderen te vertellen wat ze moeten doen? En wordt er naar je geluisterd?

Algemene intellectuele mogelijkheden: deze kinderen zijn slim op verschillende manieren. Ze vinden nieuwe ideeën interessant, ze leren snel, ze hebben een uitgebreide woordenschat, stellen veel vragen en houden van abstract en complex denken.

– Kun jij supersnel leren? Wordt je wel eens niet begrepen omdat je te ingewikkelde woorden gebruikt? Weet je veel over verschillende onderwerpen?

Wat kun je?

De meeste mensen zijn het over een ding eens wanneer ze het over hoogbegaafdheid hebben: namelijk dat wanneer je begaafd bent je een HOOG POTENTIEEL hebt. Dat betekent dat je hersenen de mogelijkheid hebben (bijna) alles te bereiken wanneer je het werkelijk wilt. Je hebt misschien meegemaakt dat je leraar of je ouders tegen je zeggen dat je niet genoeg je best doet. Maar je bent altijd op tijd of te vroeg klaar met je werk en je haalt goede cijfers.

WAT WILLEN ZE VAN JE?

Ze weten dat je in staat bent MEER te bereiken. Veel meer. Je kunt veel meer dan het dagelijkse schoolwerk – wanneer je het probeert. De volwassenen moeten je de gelegenheid bieden maar het is aan jou om daar gebruik van te maken. Je zou alle studies van de wereld kunnen kiezen en afmaken, je zou alle banen van de wereld kunnen hebben, maar daarvoor MOET je dat hoge potentieel gebruiken!!

Kenmerken van hoogbegaafden

  • werken zich snel door de leerstof
  • hebben een zeer goed geheugen
  • geestelijk vroegrijp
  • grote, actieve woordenschat
  • snel van begrip
  • maken grote stappen in het denken
  • doorzien problemen snel
  • productieve denkers
  • heel creatief in het verzinnen van plannen en oplossingen
  • makkelijk toepassen van eenmaal aangeleerde vaardigheden in nieuwe situaties
  • leergierig en nieuwsgierig
  • intrinsiek gemotiveerd, ze doen het omdat ze het zelf willen, niet voor de beloning
  • willen moeilijke taken aanpakken
  • werken zelfstandig en zijn betrokken bij hun werk
  • perfectionistisch
  • stellen veel vragen en zijn nieuwsgierig
  • goed gevoel voor humor
  • denken logisch

– Hoeveel van deze kenmerken heb jij?

Wat betekent “hoogbegaafd” voor jou?

En nog belangrijker: hoe kun je je begaafdheid gebruiken om je leven leuker te maken, interessanter en makkelijker? Wat ga jij doen met je hoge potentieel? Je kunt hierover praten met je ouders of leerkracht of andere mensen met wie je makkelijk praat.

Wat heb je nodig?

Ongeacht waar je goed in bent, de onderstaande punten heb je nodig om je HOGE POTENTIEEL waar te maken:

  • Uitdaging: je hebt inspirerende mensen nodig, schoolwerk, cursussen, bezigheden en gelegenheden. Dingen die je brein aan het werk kunnen zetten.
  • Zelfachting/eigendunk: het is nodig dat je je goed voelt en dat je trots bent op de persoon die je bent – precies zoals je bent. Dat betekent niet dat je moet ophouden met jezelf te verbeteren, maar dat je in jezelf moet geloven. Belangrijk: niemand kan je zelfvertrouwen geven en niemand kan het van je afpakken. Dat kun je alleen ZELF. Aan je zelfvertrouwen werken doe je door dingen te doen die je een goed gevoel geven en door trots te zijn op de persoon die je bent.
  • Communicatie: je moet met mensen praten – ontwikkelingsgelijken die je begrijpen, ouders, leerkrachten en andere volwassenen die willen luisteren. Benut alle kansen om vragen te stellen. Misschien vind je het leuk om een dagboek bij te houden. Dat is een goede manier om met jezelf te praten en je gedachten te ordenen. Je kunt dit ook op een computer doen.
  • Zelfbewustzijn: je moet jezelf leren kennen. Wat zijn jouw sterke en zwakke kanten? Waar ben je goed in en waar ben je juist niet zo goed in? Wat zijn je dromen? Wie BEN je eigenlijk? Als je dat niet weet, zoek het uit. Begin met vragen stellen en antwoorden zoeken.
  • Hulp: je hebt mensen in je leven nodig die bereid zijn jou te helpen, mensen bij wie je terecht kunt met vragen en problemen. Mensen die het beste met je voor hebben. Wie zijn deze mensen? Denk daarover na.

Het verschil tussen slim zijn en begaafd zijn *)

Slimme kinderen Begaafde kinderen
Kennen de antwoorden

Zijn geïnteresseerd

Letten op

Werken hard

Beantwoorden de vragen

Gaan om met leeftijdsgenoten

Kunnen goed automatiseren (uit het hoofd leren)

Leren makkelijk

Luisteren goed

Zijn snel tevreden over zichzelf

Stellen vragen

Zijn erg nieuwsgierig

Zijn geestelijk en fysiek betrokken

Hangen een beetje rond en toch halen ze goede cijfers

Trekken de antwoorden in twijfel

Gaan liever om met oudere kinderen of volwassenen

Kunnen goed raden

Vervelen zich; ze weten de antwoorden al

Uiten sterke gevoelens en meningen

Zijn erg kritisch over zichzelf (perfectionistisch)

*) Uit “The Gifted and Talented Child”, Maryland Council for Gifted&Talented Children, Silver Spring, Maryland, VS.