Het leven van emotioneel intense kinderen en ouders kan turbulent, opwindend, uitdagend en plezierig zijn. Emotioneel intense mensen worden vaak beschuldigd van “overdreven” zijn. Hun mededogen en bezorgdheid om anderen, hun focus op relaties alsook de intensiteit van hun gevoelens kan de dagelijkse bezigheden van tijd tot tijd behoorlijk verstoren. Leven en werken met intense mensen kan best moeilijk en veeleisend zijn. Anderen vinden hun gedrag vaak onverklaarbaar, onbegrijpelijk of zelfs bizar. Intense mensen die samenleven met andere intense mensen hebben vaak meer begrip voor elkaar, maar kunnen wel conflicten ervaren als al die intense mensen tegelijkertijd intens zijn (misschien ben je allemaal heel intens in je gezin!).
Hoogbegaafd eq: hoe herken je het en hoe ga je ermee om
Je vindt het misschien moeilijk om aan je intense, hoogbegaafde kind uit te leggen waar zijn intense emoties vandaan komen en hoe hij/zij ermee om kan gaan. Ik zal je vandaag een handje helpen met een aantal strategieën die kinderen én volwassenen helpen hun emotionele intensiteit te herkennen, ermee om te gaan en te koesteren.
- Praat gezamenlijk over de positieve kanten van het emotioneel intens zijn: oa sensitief naar anderen, zorgzaam, loyaal, het hebben van sterke gevoelens.
- Denk er over na hoe deze karaktertrekken je waarneming beïnvloeden – je kijkt door een andere lens, bijvoorbeeld een kaleidoscooplens. Je ziet en voelt dus veel meer dan een gemiddeld mens.
- Accepteer het individu zoals het is – inclusief “vreemde” uitingen van gevoelens of op een andere manier dingen doen en zien.
- Leer je kind (en jezelf) luister- en reactievaardigheden om hem te helpen om te gaan met zijn gevoelens.
- Ontwikkel een gevoel-woordenboek met woorden waarmee je je gevoelens kunt omschrijven.
- Vertel je kind dat het zijn gevoelens kan delen als hij/zij zover is. Dit kan verbaal, met behulp van beweging, kunst, dagboek, muziek, wat dan ook.
- Leer je emotioneel intense kind respect te hebben voor andermans gevoelens of een gebrek daaraan.
- Leer je kind niet te blijven hangen in zijn emoties (oefen dit) en help hem manieren te vinden hoe hiermee om te gaan. Je kind moet nog leren relativeren en gebeurtenissen in het juiste perspectief te plaatsen.
- Vertel je kind dat intense gevoelens OK zijn.
- Leer je kind te anticiperen op fysieke en emotionele reacties en er op voorbereid te zijn.
- Help je kind te begrijpen hoe zijn intense emoties anderen kunnen beïnvloeden. Geef voorbeelden.
- Moedig het bijhouden van een dagboek aan, om intense gevoelens te uiten.
- Zoek naar fysieke uitlaatkleppen voor emotionele energie.
Om je kind goed te kunnen begeleiden, zal je je moeten verdiepen in intensiteit: wat het is, waar het vandaan komt en welke technieken werken.
Begeleiding bij hoogbegaafde kinderen
Inmiddels heb je vast al ondervonden dat hoogbegaafde en uitzonderlijk begaafde kinderen anders zijn dan ‘normale’ kinderen. Je hebt te maken met uitdagingen waar je niet eens aan gedacht had dat ze op je pad zouden komen. Wellicht vindt zelfs de leerkracht het lastig om jouw kind de aandacht te geven die het nodig heeft. Inmiddels heb ik honderden ouders begeleid met het ontwikkelen van een helder doel in de opvoeding of het onderwijs van hun hoogbegaafde kind(eren). Kun je wel wat hulp en advies gebruiken, schroom dan niet om contact met me op te nemen of bekijk de diensten die wij aanbieden.
Graag lees ik jouw reactie en ervaringen met intensiteit. Je kunt ze hieronder kwijt.
Kun je wat voorbeelden geven van fysieke uitlaatkleppen?
Hallo Diana, dat kan van alles zijn wat met beweging te maken heeft. Even naar buiten rennen, een balletje trappen, een wandeling in de natuur, dat soort dingen. Groet, Renata
Hallo Anaclara, bedankt voor je reactie en tips. In dit artikel lees je iets over het leren, geldt ook voor de basisschoolkinderen. De stof komt bekend voor en ze denken dus dat ze het weten… https://www.ieku.nl/2014/09/geleerd-en-toch-geen-goed-cijfer/. Groeten, Renata
Hallo Leora, bedankt voor je bericht. Hoe weet je dat je dochtertje een lager EQ heeft? Het kan ook zijn dat ze zich zo moet aanpassen dat het lijkt alsof ze daar moeite mee heeft. Je kunt een hoogbegaafd kind alleen beoordelen tussen zijn of haar ontwikkelingsgelijken. In alle andere gevallen is het aanpassing. hier kun je alvast wat lezen over intense emoties https://www.ieku.nl/2011/03/intense-emoties/ en misschien heb je hier ook iets aan https://www.ieku.nl/2013/10/emotionele-intensiteit/. Groeten, Renata
Hallo,
Mijn dochtertje is bijna 4 en nu is geconstateerd dat ze hoogbegaafd is, echter haar eq is lager.
Nu ik eea lees over emotionele intensiteit begrijp ik dat die intensiteit er dus meestal ‘bijhoort’.
Ik zit nog in de onderzoeken en hoop handsvatten te krijgen.
Heeft iemand nu tips voor mij hoe te dealen/om te gaan met haar heftige reacties??
Beste Renata, Allereerst dank dat je zo veel kennis en ervaring deelt op internet en via nieuwsbrieven. Ik ben benieuwd in hoeverre jij de intensiteit apart van het leervermogen beziet? Momenteel coach ik studenten in het HBO, en heb veel jonge mensen voor me die vanwege hun afwijkende informatieverwerking (ze willen zich verbinden met wat binnenkomt), en hun vermogen om vanuit de kern te denken, volledig vastlopen in het onderwijs, en met hun zelfbeeld. Ik ben zelf HB en doe sinds ik in het onderwijs rondloop zo’n beetje mijn eigen onderzoek, omdat ik veel herkende in bepaalde leerlingen. Voor mij is de intensiteit (en ik vertaal dat als: het opvangen en authentiek verwerken van veel prikkels op een hoog tempo) in combinatie met creatief omgaan met informatie (steeds een eigen theorie van werkelijkheid vormen) de kern van het functioneren van HB mensen.
Mijn dochter is net 10, en ook in haar herken ik veel. Ze scoort A op alle vakken, behalve rekenen, waar ze E en D scoort. Ik denk dat het oa komt omdat ze in groep 4 gek werd van tafels uit haar hoofd leren. Op welke manier gingen die tafels over haar, en haar wereld? Hoe kon ze dit in vredesnaam een plek geven?- ze was de laatste met een tafeldiploma en is sindsdien overtuigd dat ze niet kan rekenen..
@ Inge Elsman & Renata,
Ik had dezelfde vraag als Inge, en onlangs heb ik een lezing bijgewoond van Lisanne van Nijnatten, die hier een heel verhelderend betoog over hield, over het zgn. ’top down’ leren en denken. Dat betekent dat je vanuit inzicht en doorzicht leert en de leerstof wilt ‘inbedden’ in de kennis die je al hebt. Overigens bij uitstek een kenmerk van hoogbegaafden maar ook niet-hoogbegaafden kunnen deze wijze van leren en denken hebben en dan de weg kwijt raken in onderwijs dat een stapsgewijze vorm kent van kennis aanbieden. Zie voor meer informatie haar website, een echte aanrader, en wat mij betreft een aanvulling op jouw site, Renata.
Wat betreft het rekenen van je dochter, dat zie ik ook bij onze (HB, ernstig onderpresterende) zoon, die net uitgebreid onderzocht is op zijn wijze van leren en denken. Het kan liggen aan de wijze waarop rekenen wordt aangeboden. Bijv.: tegenwoordig zijn de rekenboeken in het basisonderwijs erg gevuld met plaatjes en tekst, waaruit je dan de som moet distilleren. Veel kinderen (en ook volwassenen overigens) raken dan de weg kwijt in al die informatie en blijken geen enkel probleem te hebben zodra het in ouderwetse sommetjes wordt uitgelegd of neergezet. Wat tafels betreft: soms helpt een tafelkaart, m.n. kinderen die sterk visueel-ruimtelijk leren en denken kunnen het zo beter inprinten (kijk daarbij zelf wat het beste werkt; sommige kinderen hebben juist steun aan meer kleurdifferentiatie in zo’n kaart, anderen worden daardoor juist afgeleid): zie bijv. http://www.rtjuf.nl/downloadsrekenen.html en http://www.rtjuf.nl/downloads/tafelkaart2.pdf. Mijn devies is altijd: blijf kijken en doorvragen bij je kind (HB of niet) naar hoe het de leerstof bekijkt, aanpakt en oplost, pas dan kun je echt zien waar het evt. spaak loopt.
Hartelijke groet!
Hoi renata,
Het volgend jaar gaat ze waarschijnlijk naar de da Vinci Class volledig, dat is tweetalig vwo verkort naar vier dagen per week. De vijfde dag maken ze een eigen invulling met verdieping naar eigen keuze, daar heeft ze zelf heel bewust naar uitgekeken en gekozen. De motivatie nu is lastig, er komt weinig uit, langzaam door gebrek aan motivatie, het inspireert vaak niet en dit heeft er de afgelopen jaren toe geleid dat ze ook bij de dingen die ze wel heel erg leuk en vernieuwend/verdiepend vindt, ze het toch lastig vindt om echt inzet te geven. Dus ik ben benieuwd, tempo en motivatie blijven aandachtspunten. Het maken van huiswerk nu kan soms echt een drama zijn ( hoezo intensiteit …).
In reactie op Nico wil ik ook graag nog even zeggen dat ik het heel erg herken, dat het voor mij persoonlijk een pijnlijke openbaring was toen ik er na jaren achter kwam waarom het soms zo anders voor mij was. Maar het heeft me ook wel geholpen om af en toe een klein stapje terug te kunnen doen en proberen het door de ogen van anderen te bekijken, zonder mezelf te verliezen.
Ik denk (in ieder geval voor mij) dat het gaat om de balans tussen vooral jezelf blijven en bij jezelf blijven, maar kijken waar er ruimte is om die stap terug te doen en dat wil zeker niet altijd zeggen je “maar” aanpassen aan anderen. Die is er niet altijd, en dat hoeft niet. Soms mag je juist even uit de bocht schieten in je intensiteit, is dat niet juist ook waarom wij zoveel mooie nuanceringen en intensieve ervaringen kunnen en mogen beleven? Ik zou het niet willen missen! Maar ik probeer me er wel van bewust te blijven dat het niet tegen me moet gaan werken, dan schieten we door. Maar geniet van wat en wie je bent en alle bijzondere zaken die daarbij horen en zoek mensen om je heen die je daardoor juist kunnen waarderen of je juist op die te intense momenten kunnen bijstaan. groet, Chantal.
Hoi Nico, bedankt voor je reactie. Ik keek gisteren ook die film omdat ik gelezen had dat alle acteurs een geweldige acteerprestatie hadden neergezet. Ik zat mij vanaf begin af aan te ergeren aan de besluiteloosheid van iedereen… Dat anderen jouw intensiteit niet begrijpen en niet waarderen herken ik wel. Soms is het handig je aan te passen, maar aan de andere kant heb ik ook weer de leeftijd gepasseerd en de wijsheid vergaard dat mij het eigenlijk niet altijd interesseert wat anderen vinden. Een weg daarin te vinden zonder jezelf te verliezen blijft een zoektocht, omdat je eigenlijk altijd als je “erbij wilt horen” jezelf geweld aandoet. Je zegt het al, de rest van de wereld kan geen pas of maat kan houden. Mensen zoeken die dat wel kunnen is misschien een optie?
Na eerder lezen van je artikel over Intens = Hoogbegaafd, keek ik gisterenavond laat op BBC de film Carnage. Wat een ongelooflijke hoofdrol van Jodie Foster. Ik had van het eerste tot het laatste moment een hekel aan haar en zag mezelf gedurende de gehele film in de spiegel. Wellicht tijd om mijn eigen intensiteit wat af te vlakken, omdat 90% van de rest van de wereld om me heen simpelweg geen pas of maat kan houden. Aan mij om te kijken dat ik niet altijd te intens overkom, want meestal heeft dat een averechts effect.
Hallo Chantal, bedankt voor je reactie. Jullie hebben voorlopig een mooie oplossing. Goed dat de VO school meewerkt. Ik vraag mij af of je je zoveel zorgen moet maken over volgend jaar. Het valt vaak mee met het huiswerk en hb kinderen maken het vaak ook al in de les. het maken van huiswerk en plannen is niet de grootste zorg. Het gebrek aan diepgang en sneller vooruit willen maar moeten wachten wel. Je zult dus samen met de VO school moeten kijken waar je dochter versneld doorheen kan, om de motivatie er in te houden. Groeten, Renata.
Hoi Renata,
weer een zeer herkenbaar artikel. Ja, het kan echt vermoeiend zijn, en soms ook moeilijk, zeker als je zelf ook heel intens en fel kunt zijn zoals ik. Ik merk dat ik dan geen geduld heb, niet de kracht heb om er goed mee om te gaan en de rust voor te nemen. Ik reageer dan ook te veel vanuit mijn eigen emotie/stemming en dat loopt dan wel eens uit op knibbelige reacties naar elkaar of soms een flinke discussie/uitbarsting.
Ik hou mijn hart vast bij de gedachte dat het met de puberhormonen alleen maar erger wordt…
Ik heb al eens eerde geschreven naar aanleiding van je blog over het al dan niet toelaten van kinderen op basis van prestatie naar een plus of topklas. Wij stonden voor de zware keuze of we onze dochter (toen 9 nu 10..en een half…) na versnellingen vervroegd naar het VO zouden verwijzen. Jouw nuchtere reactie : waarom blijven aanmodderen heeft wel geholpen om de zaken ook vanuit die kant te bekijken.
Beter laat dan nooit: inmiddels zit ze vanaf september twee dagen per week op het voortgezet onderwijs in een Da Vinci class, en het is een wereld van verschil. Ze vindt het heerlijk en leeft echt naar die twee dagen toe. Toch is het zo dat de drie dagen basisschool (groep8) nu ook ineens heel erg goed lopen, en ze ook daar veel beter in haar vel zit. Ze geniet op die drie dagen van de gezelligheid en sociale interactie, terwijl ze op de andere twee dagen een heel andere vorm van interactie en uitdaging heeft. “Mamma, het is zo makkelijk, ik hoef niet na te denken of ik het goed uitleg en of ze me begrijpen, dat doen ze gewoon”. Heerlijk om te horen.
Het is zeker niet altijd makkelijk, emotioneel krijgt ze soms behoorlijk wat voor de kiezen (hoezo intens…en wij dus ook..) en we merken dat het een goede stap is geweest om haar niet meteen volledig over te plaatsen. Dit hebben we samen met het VO gedaan, die enorm meegedacht hebben en voor haar een extra programma opgezet hebben om in mee te draaien.
De grote zorg komt als ze volgend jaar volledig naar het voortgezet onderwijs gaat en veel huiswerk moet maken en zelfstandigheid en discipline nodig heeft…
Nogmaals mijn compliment voor je “overpeinzingen”…
Ook onze 2 zonen zijn hoogbegaafd. Omdat mijn jongste zoon ruzietjes in de klas en een zieke oma emotioneel als enorm belastend ervaart is hij volledig uitgeput. Hij kan er niet tegen als andere kinderen ruzie maken. Ook veel lawaai is voor hem een uiterst belastende factor.
Mijn andere zoontje heeft juist weer altijd behoefte aan het zingen van liedjes en maken van geluidjes. Dit levert regelmatig (vrijwel dagelijks) frustraties op in het gezin, die zich dan explosief manifesteren.
Het verschil in behoeftes en toleranties van deze twee hoogbegaafde kinderen werkt elkaar tegen.
Hallo Arthur, bedankt voor je reactie. Ik richt mij met mijn bureau op ouders met kinderen van 0 tot ongeveer 11 of 12, maar ik kan ook iets schrijven over pubers en de combinatie van intensiteit, zich los maken van ouders, ergens bij willen horen, gevoelig zijn door de puberteit. heb je specifieke dingen waar je tegenaan loopt? Dat geeft mij inspiratie om over te schrijven.
Groet, Renata
KIOK…ook wij hebben hulp van buiten gezocht en gaan aan de slag maar wat herken ik me in jouw woorden…zoonlief en ik botsen soms ook als gekken en ik voel me soms zo machteloos in mijn pogingen hem te helpen juist omdat ik zo goed weet hoe het voelt en ik zo graag wil dat het voor hem wat makkelijker is…
Ik vind hier lezen zo enorm fijn omdat dingen op hun plek vallen…vaak voel je je alleen want het is toch heerlijk als je kind makkelijk leert…maar men ziet niet al het andere waar ze dan mee worstelen…
Bedankt, Jolanda en Renata. Het doet goed om nog een keer te horen dat hulp nodig hebben geen falen betekent. Het doet me gewoon zoveel pijn om hem hetzelfde te zien doormaken als ikzelf, destijds, en machteloos te moeten toekijken. Maar ik troost me met de gedachte dat als ik het uiteindelijk heb gered zonder hulp of steun of erkenning, hij het zeker zal kunnen, met onze steun, groeiende erkenning op school, en gespecialiseerde hulp…
Ik vind het jammer alsof het stopt bij 11 en/of 12 jaar.
Na een turbulente basisschooltijd (3 keer van school moeten wisselen) krijgen we nu te maken met pubers die naast hun eigen problemen er NOG meer problemen bij krijgen.
Komt daar ook nog info over??
Zo herkenbaar! Ook al weten we nog niet zeker of onze dochter (5) ook daadwerkelijk hoogbegaafd is (we hebben haar nog niet laten testen), deze emotionle intensiteit is heel herkenbaar. Sinds enkele weken krijgen we als ouders een stukje extra begeleiding vanuit de school met name voor dit stukje. Praktisch gaan wij nu iets met smileys doen waardoor zij beter woorden aan haar gevoel kan geven en daardoor hopen we dat ze er minder in blijft hangen. We moeten het nog uitproberen want we hebben deze tip gisteren pas gekregen. Heeft iemand daar ervaringen mee?
K10K, bedankt voor je reactie. Dat je nu even niet je kind kunt ondersteunen in datgene wat jij ook zo goed kan (:)) is niet vreemd. Je bent de moeder, heel erg emotioneel betrokken bij je kind, je wilt niet dat hij dezelfde fouten maakt als jij, wil hem daarvoor beschermen. En dat kan soms botsen. Daarom is het inschakelen van iemand anders helemaal niet zo raar. Het kan voor jou misschien ook goed werken als je met die coach ook in gesprek kunt. Veel succes met alles!
Andrea en Jolanda, bedankt voor jullie reactie. Dat “niet blijven hangen in je emoties” is een hele moeilijke. Het houdt je bezig tot aan je volwassenheid, dan kun je er nog niet mee omgaan, maar je bent iets beter in staat te relativeren. Hoewel dat malen, jezelf schuld geven en “stel dat” blijft.
…… Onze zoon is nu 6 , en zeer hoogbegaafd, dus dan ook zeer emotioneel intens …..in alles …… weten we nu ! terug kijkend , is onze zoon dat natuurlijk altijd geweest , hij huilde veel als baby , en als kleuters , de driftbuien waren 10 keer erger , dan andere moeders wel eens vertelden . Ik dacht : “hebben we dan zo n verwend kind thuis ?”of “waarom kost t ons dan zoveel moeite om hem te sturen , en waarom blijft hij zo lang in dingen hangen ! ” …. nu weten we beter , ……maar nu is hij 6 !!!! ennog valt t soms zwaar om hem te sturen , toch gaat t beter , “liefedevol grenzen stellen ” en vooral met humor !!!!
Het doet me deugd om deze tekst met veel herkenning te kunnen lezen. Sinds een aantal weken hebben we beslist om voor onze hoogbegaafde zoon extra hulp te zoeken, om hem te helpen om te gaan met zijn ‘emotionele intensiteit’. We hebben uit eigen aanvoelen al een aantal van de bovenstaande tips geprobeerd, en ik ga er een aantal zeker ook aan toevoegen, maar ik heb het gevoel dat we er zelf niet uit geraken. En dat vind ik persoonlijk heel jammer en moeilijk te verteren, vooral omdat ik mezelf heel fel in hem herken. Ik zie het nog steeds als een voordeel, dat we op vlak van gevoeligheid zo op elkaar zijn afgestemd, maar het is momenteel blijkbaar niet voldoende om hem te kunnen begeleiden om zelf zijn weg te vinden tussen zijn emoties, frustraties en verwarring…
Hier lezen sinds enige tijd is zo “thuiskomen” en zien dat het dus eigenlijk allemaal hoort bij onze zoon. Hoe er mee om te gaan leren we stukje bij beetje. Ik herken een heleboel uit bovenstaande lijst en dat passen we ook al toe. Alleen onder kopje 8, Leer je kind niet te blijven hangen in zijn emotie vinden we moeilijk. Hoe leren we ons kind dat, we zijn nog zoekende.