Dit is een ingezonden brief van Barbara, een moeder van een hoogbegaafde jongen. Ik plaats het volledig, omdat ik denk dat velen van jullie je hierin herkennen.

Ik kijk naar mijn nietsvermoedende zoon die tegenover mij zit en denk: ‘het komt wel goed, kind.’

Deze nazomermiddag zijn we onverwacht naar het strand geraakt, hebben genoten van de nog warme zonnestralen en elkaar. Mijn man heeft onverwacht vrij en brengt ons op het idee om er heerlijk op uit te trekken nu de zon het nog toelaat. We spelen, we praten, we drinken een glaasje en bedenken bij het ondergaan van de zon dat eten in het dichtbij gelegen restaurant een prima idee is. Mijn man doet nog een laatste mailcheck. In de mailbox staat een verbolgen mail van de leerkracht van mijn zoon.

Cas

Cas is 8, bijna 9. Hij zit in groep 6 en heeft al een bijzondere schoolloopbaan achter de rug. Cas is van jongs af aan meer van de realiteit dan van spelen geweest. Een dynamische jongen met weinig rust voor fantasie. Hij heeft dat ook altijd weggewuifd onder de mom van ’onzin’. Spelen heeft altijd te maken met beweging, dynamiek, natuur en ontdekken. De kleutergroep doet weinig voor Cas. Hij lijkt weinig betrokken bij het spel van de anderen en blijkt snel afgeleid in de kring. Hij is vier, laat een voorsprong in rekenen zien en heeft letterkennis zonder dat hij zich hier mee bezig houdt. Cas houdt zich altijd ver van opdrachten met letters, überhaupt houdt hij zich ver van alles waarbij er iets van hem wordt verwacht.

Van groep 1 naar groep 3

Na vele gesprekken is Cas versneld van groep 1 naar groep 3. De leerkracht van groep 3 die eerder twijfelde, is januari van dat schooljaar om: Cas hoort in groep 3. In maart blijken er twijfels bij interne begeleiding, want Cas scoort niet conform de verwachtingen op CITO; hij scoort slechts een hoge C op rekenen en lezen geeft problemen. De leerkracht staat aan onze zijde en spreekt uit dat Cas echt naar groep 4 over moet gaan. De intern begeleider blijkt de leerkracht van deze groep 4. Zij raadt ons aan over te gaan naar de dependance omdat daar meer gelegenheid zou zijn voor de juiste begeleiding van onze zoon.

IQ test

Cas is in de tussenliggende zomervakantie getest op hoogbegaafdheid bij een gespecialiseerde psycholoog. De conclusie na deze test is dat de uitslag niet betrouwbaar is. Onze zoon weigerde soms opdrachten te maken en zelfs opdrachten die hij bijna goed had gooide hij op het laatste moment door elkaar, omdat hij dacht dat het helemaal fout was. Uit observaties van de psycholoog lijkt hoogbegaafdheid wel aannemelijk. Er wordt aangeraden na een jaar de test nog eens af te laten nemen. Er worden adviezen opgesteld voor school waarin beschreven staat dat het belangrijk is Cas te benaderen als een begaafde leerling, waarbij rekening gehouden moet worden met zijn zwakke grafomotoriek en één op één instructie. Ook wordt aangeraden om Cas een typediploma te laten halen.

Groep 4

Cas komt in de klas bij een zeer gemotiveerde leerkracht, die na meerdere gesprekken, ook in januari zegt ‘nu begrijp ik wat jullie bedoelen, Cas hoort echt in groep 4’. Cas heeft een duidelijke klik met de leerkracht en doet het goed in groep 4. Hij laat zich zelfs vol overgave verleiden als er een heuse schrijver op bezoek komt in de klas die aan Cas vraagt of hij een van de hoofdfiguren uit zijn boek na wil spelen. Wie had dat ooit gedacht!
Cas haalt binnen negen maanden en in zijn vrije tijd zijn typediploma. Technisch lezen en spelling blijven, ondanks intensieve begeleiding, achter. Gelukkig zijn we er wel op tijd achter gekomen dat Cas bij de leesbegeleiding de leesteksten na twee keer uit zijn hoofd kent en vervolgens uit zijn hoofd opdreunt. Hij doet dan net alsof hij leest. De leesbegeleiding wordt aangepast.

Groep 5

Cas gaat over naar groep 5/6. Hij scoort C en B op CITO, behalve met spelling. Bij ons en inmiddels ook bij de leerkracht is er een vermoeden van dyslexie. Mede door dit vermoeden besluiten we Cas nog niet opnieuw te laten onderzoeken op IQ. Cas valt in groep 5/6 terug in gedrag, behalve met rekenen en het samenstellen van teksten. Door het behalen van zijn typediploma zijn zijn vrije teksten enorm in niveau omhoog gegaan. In plaats van drie zinnen schrijven, typt Cas nu met gemak een bladzijde vol. Eindelijk krijgt hij op papier wat werkelijk in zijn hoofd zit. In maart van dat schooljaar komt een bezorgde juf naar ons toe. Cas scoort een E op CITO woordenschat en begrijpend lezen. Ook juf begrijpt niet goed waar dit vandaan komt. Ik besluit gewoon eens aan Cas te vragen hoe hij dat nu aanpakt met begrijpend lezen. De uitkomst is een redelijke schok. Cas blijkt het inmiddels halve schooljaar nooit geoefend te hebben met begrijpend lezen. Hij scande de teksten op kernwoorden, vloog dan door naar de vragen waar hij de antwoorden niet op wist en rommelde wat gedurende de lestijd. Om kort te gaan: Cas las nooit de tekst en maakte nooit zelf de vragen. Met de nabespreking schreef hij mee, omdat hij zelf niet aan de vragen was ‘toegekomen’. Cas maakte de CITO toets zonder enig besef van leesstrategieën en had maar tien vragen juist beantwoord. Toen dit eenmaal duidelijk was, is de toets nogmaals afgenomen. De teksten zijn voorgelezen en Cas las en maakte zelf de vragen. Cas had maar drie fouten wat zoveel betekent als een B-score. Er bleek niets mis met zijn leesbegrip.

Groep 6 in groep 5

Cas kan aan het einde van het schooljaar door naar groep 6 alhoewel spelling en technisch lezen wederom achter blijven. We gaan aan tafel met de leerkrachten en de intern begeleider. We komen tot de conclusie dan het de beste keuze is om Cas nog een jaar groep 5 te laten doorlopen met een geheel aangepast programma. Hij gaat door met een compact en verrijkt rekenprogramma op groep 6 niveau, begrijpend lezen wordt zelfstandig lezend getoetst op groep 5 niveau en voorlezend getoetst op groep 6 niveau, aan het themawerk worden hogere eisen gesteld door te werken met hogere orde denkvragen, spelling en technisch lezen doet Cas opnieuw mee met zijn klasgenoten én hij krijgt intensieve begeleiding op deze vlakken. Het wordt een topjaar. Cas krijgt lucht, groeit in zelfvertrouwen en wordt zelfstandig. Zijn rekenen gaat heel goed; hij leert hoe belangrijk het is om strategieën te gebruiken in plaats van steeds een beroep te doen op de leerkracht. Hij haalt geen A+ scores, maar dat is niet van belang. Hij doorgrond het proces van leren en scoort ruim voldoende op eigen kracht. Begrijpend lezen gaat erg goed. Ook hier haalt Cas een B score op groep 5 niveau én op groep 6 niveau zelfs nog een hogere B-score. Technisch lezen en spelling gaan iets vooruit, maar blijven nog wel te veel achter. Er wordt een dyslexie onderzoek aangevraagd.

Dyslexie onderzoek

Het dyslexie onderzoek wijst uit dat Cas in ernstige mate dyslectisch is. Na het onderzoek komt hij ook misselijk en huilend naar buiten. Tijdens de nabespreking vertelt de onderzoeker dat Cas een enorme doorzetter is en dat het heel zwaar voor hem was. Hij kon in merendeel van de opdrachten de juiste antwoorden geven alleen duurde het heel lang voordat hij tot antwoorden kon komen. De onderzoeker heeft hem tussendoor extra veel pauze gegeven, omdat het onderzoek heel veel energie van hem vroeg. Cas krijgt een dyslexieverklaring en tevens wordt ons afgeraden opnieuw zijn IQ te laten onderzoeken, omdat de score niet aan zal sluiten bij zijn werkelijke cognitieve mogelijkheden.

En nu …

En nu zijn we hier beland. Na een verhuizing in een nieuwe woonomgeving, op een nieuwe school met een nieuwe leerkracht. Mijn man en ik hebben vooraf kosten nog moeite gespaard om naar meerdere scholen te gaan en het verhaal van onze zoon duidelijk over te brengen. We hebben overal gevraagd: Kunnen jullie deze uiteenlopende begeleiding bieden? Deze school verzekerde ons dat te kunnen. Wij hadden het goede gevoel. De juf van vorig jaar zorgde voor een uitgebreide overdracht.

Een mail

Een aantal maanden na het begin van het nieuwe schooljaar en drie gesprekken verder blijkt voor ons dat wij letterlijk weer opnieuw moeten beginnen met het overtuigen en begeleiden van de intern begeleider en de leerkracht. Zonder onze toestemming is de CITO E6 rekenen afgenomen, terwijl Cas op groep 7 niveau moet rekenen. Het argument: ‘kijken waar de hiaten zitten, dat is het beleid van de school’. Afgelopen woensdag krijgt Cas zijn rekenwerk mee naar huis. De afspraak is dat Cas zijn compacte rekenopdracht iedere dag af moet hebben en anders thuis zijn werk afmaakt. Dat is een goede afspraak voor Cas, maar woensdag heeft hij geen rekentijd gekregen. Hij was net begonnen met rekenen, toen hij werd gehaald om met andere dyslectische kinderen een voorgelezen begrijpend leestoets te doen. Tijdens deze toets werd hij wederom uit de groep gehaald, omdat hij naar de plusklas moest. Voor Cas dus geen rekentijd; hij moest zijn hele rekentaak van die dag thuis maken. Ik besluit juf een mail te sturen. Ik schrijff begrip te hebben voor het feit dat je organisatie soms moeilijk is af te stemmen, maar dat een verlengde schooldag vanwege tijdgebrek op school mij niet de bedoeling lijkt.

Een reactie

Juf reageert, twee dagen later, aan het einde van de middag, vlak voor het weekend in een emotionele mail: Beste ouders, zeer teleurgesteld ben ik na het lezen van de mail … jammer dat je mij niet hebt gevraagd hoe het is gegaan…, ik heb het gevoel dat jullie niet achter de school staan…daardoor krijgt Cas de ruimte …
Juf schrijft ook nog iets over dyslectisch profiel, meer werktijd nodig en dus moet hij meer thuis doen of oefenen. Dit moet leiden tot meer zelfstandigheid.

Van dispensatie naar expansie

Ik kijk stomverbaasd naar mijn man. De wijn die ik bestelde heeft ineens een zure afdronk. En ik denk ‘Hoe is dit mogelijk? Op welke manier is te rechtvaardigen dat een leerkracht op deze manier communiceert met ouders? Hoe komt het dat wij verantwoordelijk worden gehouden voor contact wat juf niet zoekt als zich blijkbaar een bijzondere werksituatie heeft voorgedaan? Hoe kan juf een hele rekentaak meegeven aan een kind dat schijnbaar door een verkeerde organisatie op school geen rekentijd heeft gehad? Weet juf wat het woord ‘dispensatie’ inhoudt … dit staat namelijk dikgedrukt in de dyslexieverklaring?’ …
Voor onze zoon geen dispensatie, maar ‘expansie’ van zijn takenpakket. Ik heb werkelijk nog nooit een boek of onderzoek gelezen waarin staat beschreven dat dyslectische kinderen meer thuis moeten doen. Liefst zo weinig mogelijk thuis, omdat een schooldag al intensief genoeg is.
Om ons nog wat extra zwaar het weekend in te laten gaan plaats juf nog de opmerking dat Cas zichzelf en anderen afleid. Daar kan ik mij alles bij voorstellen, zelfs dat het heel vervelend en storend is voor juf.

Zelfstandigheid in z’n puurste vorm

Ik kijk naar mijn nietsvermoedende zoon die tegenover mij zit. Hij heeft zich net vier uur lang zelfstandig vermaakt in en met de natuur. Hij heeft zijn zusje van 4 van alles laten zien en geleerd. Hij heeft een onbekende vrouw een uur lang weten te boeien met zijn acties en verhalen. Hij kijkt uit over de zee en ziet onweer in de verte.

Hij lacht naar me en ik weet: ‘het komt wel goed kind’.