Hoogbegaafde kinderen leren snel. Dit betekent dat ze na een of twee herhalingen al nieuwe concepten kunnen leren, maar het betekent automatisch ook dat ze vaak een hoop onnodige herhalingen moeten verduren. Zelfs slimme kinderen hebben minstens vijf herhalingen nodig, dus zelfs in een klas vol slimme kinderen moet het hoogbegaafde kind nog steeds veel herhalingen ondergaan.
Nieuwe concepten snel begrijpen is één aspect van het leren van hoogbegaafde kinderen. Een ander aspect is dat veel hoogbegaafde kinderen al een groot deel van de stof kennen als het schooljaar begint. Dit betekent dat ze -althans voor die stof- geen herhaling nodig hebben. Voorbeeld: een kind van 5 kan al lezen maar moet alsnog in de klas naar de “letter van de dag” luisteren. Het kind moet meedoen aan alle activiteiten die kinderen de letters leren.
Kinderen die het materiaal al beheersen, kunnen snel verveeld raken. Stilzitten en op de les focussen kan onder deze omstandigheden erg stressvol zijn. Hoewel het nodig is dat kinderen leren om stil te zitten en geduldig te zijn is het ondoenlijk voor een hoogbegaafd, zich vervelend kind. Dit kind verveelt zich niet even, het verveelt zich soms dag in dag uit, jaren achtereen. Sommige volwassenen kunnen het zelfs niet opbrengen om een saaie film van twee uur uit te kijken. Daarentegen verwachten de meeste volwassenen wel dat een kind het accepteert om zich niet twee uur te vervelen, maar zes uur per dag, vijf dagen per week. Nog erger, niet één week, maar het hele schooljaar.
Gevolgen
Gebrek aan uitdaging heeft een negatief effect op hoogbegaafde kinderen. De meesten verliezen al snel de motivatie om te leren. Ouders merken vaak dat de vonk in de ogen van hun kind vervaagt. Kinderen met zo veel potentieel worden meestal onderpresteerders en dat wordt al vlug een patroon dat moeilijk is terug te draaien.
Misschien nog erger dan het effect op het presteren zijn de emotionele gevolgen die het gebrek aan uitdaging kan veroorzaken. Hoogbegaafde kinderen kunnen gefrustreerd, boos en depressief worden. Ze kunnen lijden aan psychosomatische klachten, waarvan buikpijn een veel voorkomende is. Voor sommige ouders kan het een hartverscheurende strijd zijn om hun kind ’s ochtends naar school te brengen, omdat ze weten dat ze hun tegenstribbelende kind veroordelen tot een nieuwe dag van verveling en monotonie.
Mentale rustdag
Onder deze omstandigheden kunnen ouders overwegen om hun kind een “mentale rustdag” te geven (een baaldag). Een dag waarop het kind thuis mag blijven en niet naar school hoeft. Deze dagen moeten niet te gemakkelijk ingelast worden. Ouders moeten hun kind niet thuislaten elke keer als het gestrest is. Alle kinderen ondervinden stress op school. De meeste ouders zien heel goed wanneer hun kind niet alleen academisch, maar ook fysiek en emotioneel begint te lijden.
Ouders die hun kind een mentale rustdag willen geven moeten bereid zijn om tijd door te brengen met het kind. Het is niet de bedoeling dat het kind de hele dag voor de tv zit. Het is een dag om naar het museum of de bibliotheek te gaan. Een dag om aan projecten te werken die het kind zelf leuk vindt, projecten waar hij/zij op school niet aan kan werken. Het is een dag waarop je kind een onderwerp kan ontdekken waar hij/zij van houdt. Als allebei de ouders werken kunnen ze vooraf een oppas inschakelen die bereid is een uitstapje te maken met het kind of aan projecten te werken.
Een hoogbegaafd kind kan al aardig bijkomen na een dag, maar soms heeft je kind twee of meer dagen nodig. Schroom dan niet de leerkracht te bellen en uitleggen wat er aan de hand is. De meeste leerkrachten begrijpen dat de stress van aanpassing heel groot kan zijn bij hoogbegaafde kinderen. Sommige leerkrachten merken het zelf al, dat je kind niet lekker in zijn vel zit en vinden het niet vreemd als je dan meldt dat hij/zij thuis blijft.
Mocht je merken dat je kind na zo’n mentale pauze nog steeds moeite heeft met naar school gaan, zou je moeten uitzoeken waar het aan ligt. Het kan ook zijn dat er meer serieuze problemen spelen, zoals een depressie.
Dag Renata.
Ik vraag me af waarom je kind op zo’n vrije dag niet mag ‘verdwijnen’ in de tv? Waarom ‘moet’ je met je hb-kind actieve dingen gaan doen?
Ik vraag dit omdat onze 145+ zoon na een hele week regulier onderwijs perfect kan relaxen en ontspannen voor het scherm. Uiteraard gaan wij er ook weleens tussenuit met hem hoor en hij zoekt zijn eigen uitdaging nog steeds wel op, maar hij geeft zelf aan dat hij het weekend liever niet te veel wil doen. Zl zit trouwens goed in zijn vel, gaat graag naar school, heeft vriendjes, krijgt aangepast werk etc.
Ik ben benieuwd welke argumenten erachter zitten om te stellen dat de tv in dit geval geen goed idee is.
Hallo Anne, in dit artikel gaat het niet om een reguliere weekend. Het gaat om een schoolse dag als een kind niet naar school wil of te moe wordt van school. Dan draagt hangen voor de TV niet bij zijn mentale herstel. Dan gaat het kind alleen maar wegzakken in negatieve gedachten, apathie en hulpeloosheid. Door een activiteit ziet het kind juist dat er meer is dan school en dat het zelf kan bepalen wat het wil doen. Dat het dus zelf (deels) sturing kan geven aan zijn leven. Je hoeft er dan niet meteen op uit, je kunt ook een spelletje doen, samen lezen, koken e.d.
Voor zowel onze dochter als zoon zo herkenbaar. Op dit moment zien wij het licht in de ogen van onze zoon doven en dat maakt me verdrietig. Hij zit in groep 1 en gaat na de zomervakantie naar groep 2. Zijn interesses liggen vooral bij rekenen en maakt op eigen initiatief sommen (+en-) uit zijn hoofd tot 20 en probeert het nu boven de 20. Dit doet hij nagenoeg foutloos. Sinds twee weken is hij ook bezig met vermenigvuldigen en doet dit verbazingwekkend goed. Ook op het gebied van taal ontwikkeld hij de laatste tijd snel en begint woordjes te lezen. Ik werk zelf in het onderwijs en toch weet ik niet waar we goed aan doen. Als het over je eigen kind gaat is het lastiger. Op school weten ze het niet want ‘de juf rekent nooit op school’ aldus de woorden van onze zoon. Ook wordt het niet opgemerkt wat hij al kan want hij weet zich prima aan te passen. We merken de laatste tijd steeds meer frustratie bij hem. Wat voorheen een heel tevreden, vrolijk, nieuwsgierig en makkelijk mannetje was, is veranderd in een kind wat huilbuien heeft en boos kan worden uit het niets. Buikpijn, ’s nachts nat zijn en het niet naar zijn zin hebben op school. Heel vervelend om aan te zien. Ik herken nagenoeg alles wat je deelt en heb er veel aan.
We hebben hem nog niet laten testen. Is hij daar nog te jong voor? Is er genoeg aanleiding voor? Wat zou jij doen en heb je een advies waar we dat het beste zouden kunnen doen?
Sorry voor deze lange reactie.
Beste Dorothea, ik denk dat op dit moment niet een IQ test maar een didactisch onderzoek goed zou zijn. Daaruit blijkt of er een cognitieve voorsprong is en hoe groot en je kunt een advies krijgen over onderwijsaanpassing voor school. Je zoon is waarschijnlijk helemaal klaar met al die werkjes… Staat de school open voor advies? Dat zou ik een ECHA specialist zoeken die een didactisch onderzoek kan afnemen. Groeten, Renata
(PS ik heb ruimte eind augustus/begin september)
Dank voor het artikel. Mijn zoon van 7 heeft echter het tegenovergestelde: juist de regelmaat en voorspelbaarheid van school geven hem rust, hij wil in de vakanties zelfs naar school… Thuis ervaart hij blijkbaar teveel prikkels (er is hier wel een duidelijke dagstructuur) doordat hij dan juist alle tijd heeft om zich in onderwerpen te verdiepen, hij weet dat niet goed te kanaliseren(en ik ook niet altijd: wat moet je als je zoon twee uur de atlas heeft bestudeerd en vevolgens met n hoofd vol info zit? Het maakt hem onrustig. Zelfs het eindeloos met lego kunnen spelen is dan juist weer teveel voor hem)
Beste Janneke, als het zo’n belasting is voor hem, zou ik het met hem bespreken en voorstellen dat hij het kijken in een atlas afwisselt met spelen of iets anders. Dus minder kort, maar vaker. Zou dat helpen? Groeten, Renata
Hallo Janneke, kan het zijn dat je zoon een combinatie heeft van hoogbegaafdheid en hooggevoeligheid? Het moeilijk kunnen omgaan met teveel prikkels is een eigenschap daarvan.
Ons kind had zeker last van een gebrek aan uitdaging op school en lijdde hier behoorlijk onder. Hij kon ook erg boos worden op school. Sinds hij iedere week op woensdag naar een externe ontdekklas gaat, is hij veel beter in zijn vel komen te zitten. Op school zien ze een grote afname van zijn boosheid.
Dus voor ons werkt de externe ontdekklas als een wekelijkse baaldag en wordt hij gevoed op een gebied wat op school geen aandacht krijgt. Wij zijn hier heel blij mee.
Helaas is gisteren de laatste keer geweest voor de zomervakantie, en hebben we nog 4 weken te gaan. Met de juf heb ik afgesproken dat ik de laatste 4 woensdagen een uur met mijn zoon op school ga werken aan een onderwerp van zijn keuze. Ik denk en hoop dat dit ook werkt om het schooljaar te voltooien op de positieve weg die we nu zijn ingeslagen.
Bedankt voor je reactie, Carla. Ik hoop dat je zoon ook in zijn gewone klas uitgedaagd wordt en niet alleen in de Ontdekklas! Renata
Heel herkenbaar. Gisteren hebben we voor het eerst onze zoon een dagje thuis gehouden, omdat het al een paar dagen niet echt lekker loopt. Zijn huidige juf kan ook niet goed met hem omgaan en de afgelopen dagen werd hij vaak apart gezet om even rustig te worden. Dat accepteren we niet en hebben hem en dag thuis gehouden, zodat hij even tot rust kan komen. Bij de juf ook aangegeven dat we het niet normaal vinden dat hij zo vaak en veel uit de groep is. Samen op pad om die creatieve en onderzoekende geest te prikkelen is een goede tip, meestal laten we hem thuis dan een beetje doen waar hij zelf zin in heeft, maar dit is denk ik nog leuker!
Nick, bedankt voor je reactie! Renata
Dank je wel voor weer een prikkelend artikel dat tot nadenken en reflectie aan zet. T.V.
Dank je, T.V.
Dank je wel Renata.
Toevallig heb ik deze week net zo’n dagje ingepland voor mijn dochter. Dat hebben we wel eens eerder gedaan, en meestal laat ik haar dan lekker haar gang gaan. De i-pad komt dan zeker ook om de hoek kijken. Het samen onderzoeken waar ze blij van wordt klinkt mij als een veel beter plan. Daar gaan we samen lekker mee aan de slag. <3
Bedankt voor je reactie, Jolien.