Is je kind ongelukkig? Voel je je wanhopig? Heb je het gevoel dat je moet leuren met je kind om redelijk goed onderwijs te krijgen? Wordt je kind ontmoedigd om te leren? Wordt er tegen je gezegd: “Nee, mevrouw, we beginnen nog niet met lezen en rekenen, eerst lekker vier jaar spelen.” Loop je regelmatig tegen een muur op?
Veel ouders van hoogbegaafde kinderen wel. Zij hebben een kind, van laten we zeggen 5 jaar, dat vier keer zo snel leert als zijn klasgenoten, dat in groep 1 al toe is aan de leerstof van groep 3 en 4, dat heel creatief en vindingrijk is, dat een woordenschat heeft van een 10-jarige, dat de algemene ontwikkeling heeft van een 12-jarige en het enthousiasme van een 4-jarige. Het is een kind dat een toekomstige (spirituele) leider zou kunnen zijn of een geweldige musicus of een vooraanstaande econoom. Maar nee, omdat zijn leerkrachten hebben besloten dat hij met de rest mee moet doen, is de kans aanwezig dat hij het niet zal worden.
Muur
Ik ken genoeg kinderen waar zoveel potentie in zit dat ik er duizelig van word. Zij weten zoveel, hebben zich in hun korte leven al zoveel eigen gemaakt en hebben zoveel inzichten en creativiteit in zich! Mensen met weinig kennis over hoogbegaafdheid liggen daar waarschijnlijk niet wakker van, omdat ze zich niet bewust zijn van een mogelijk persoonlijk drama als zo’n kind geen adequate begeleiding krijgt, als je hem niet laat zien wat er in de wereld te koop is, als je zijn ontwikkeling niet volgt.
Denk je dat ik overdrijf? Je hoeft je alleen maar te verdiepen in een aantal van de levens van hoogbegaafde en uitzonderlijk begaafde kinderen om te zien dat het regelmatig zo is. Dat het onderwijssysteem hen te gronde richt en dat ouders tegen een muur oplopen.
Een meisje uit groep 5
Wat doe je met een meisje dat in groep 5 zit en rekent op de brugklasniveau en creatief genoeg is om zelf wiskundige problemen en oplossingen te bedenken? Wat doe je met een kind dat 6 jaar is en klaar met de basisschool? Let op: niet gedwongen, maar omdat het kind zelf wilde leren en daarmee is doorgegaan. Wat doe je met deze kinderen? Dat meisje in groep 5 wordt tegengehouden, dat meisje van 6 dat nu in groep 8 zit niet. En het gaat niet alleen om het leren van de basisstof, daar gaat het eigenlijk helemaal niet over. Het gaat er om dat je mag zijn wie je bent. Met alles wat er bij hoort : snelheid van leren, intensiteit, gevoeligheid, empathie, creativiteit… Laat me proberen uit te leggen wat een mogelijk scenario voor het meisje in groep 5 kan zijn:
- Ze voelt zich niet erkend, men ziet niet wie ze is.
- Ze past zich aan omdat de intern begeleider tijdens hun gesprekken een bepaalde houding verwacht.
- Ze weet hoe ze zich moet gedragen en hoe ze een ‘braaf’ meisje moet zijn.
- Ze zit in een groep die met geen mogelijkheid ontwikkelingsgelijken kunnen zijn.
- Zij past zich de hele dag aan aan mensen van wie het IQ minimaal 50 punten lager ligt, ze zit voor haar gevoel tussen zwakzinnigen (het gemiddelde IQ van een volwassene ligt rond 100; personen met een IQ van 50-70 worden als ‘licht zwakzinnig’ aangemerkt).
- Ze wordt tegengehouden in haar ontwikkeling en enthousiasme.
- Ze kan één schooljaar in 3 maanden leren, maar wacht 10 maanden (en brengt dus 3 schooljaren door met wachten).
- Zij verstopt zich achter een masker van middelmatigheid, want dat is gewenst/normaal.
- Zij verandert haar houding en berust in haar lot óf ze verzet zich hevig en wordt opstandig. In beide gevallen krijgt ze buikpijn, hoofdpijn of andere klachten.
- Er is geen uitweg, ze heeft het gevoel in een val te zitten, ze kan niet vluchten want dan is ze ongehoorzaam.
- Haar ouders proberen haar te redden, maar zitten verstrikt in het systeem.
Emotioneel, spiritueel, menselijk
Er wordt te veel aandacht besteed aan de ontwikkeling van cognitie. Hoogbegaafde kinderen hebben dat al, daar zijn ze mee geboren. Ze moeten natuurlijk vaardigheden oefenen om hun potentieel te gebruiken, maar wat daar zeker ook bij hoort en meestal genegeerd wordt, is de emotionele ontwikkeling, ontwikkeling van het bewustzijn en menselijkheid. Er zijn weinig hoogbegaafde kinderen die het spiegelen in menselijkheid ervaren. Ze kunnen zich niet relateren tot de wereld om hen heen, omdat ze de ruimte niet voelen om dat te doen. Ze voelen zich beperkt, opgesloten. Ze leren niet op een effectieve manier met hun gedachten om te gaan, zodat ze angstig, in zichzelf gekeerd en getraumatiseerd worden.
Ik ben mij ervan bewust dat leerkrachten op een basisschool geen juiste begeleiding kunnen bieden. Daartoe zijn ze niet geschoold en ze hebben er geen tijd voor. Toch is het belangrijk te beseffen dat hoogbegaafde en zeker uitzonderlijk begaafde kinderen – naast maatwerk in het onderwijs – counseling nodig hebben om te leren omgaan met hun anders zijn. Er moet niet alleen aandacht zijn voor onderwijsaanpassing maar ook voor maatwerk in de persoonlijke ontwikkeling.
Een persoonlijke tragedie…
We weten genoeg over hoogbegaafdheid, hoor ik regelmatig op een school. “Nou, ik heb een cursus gevolgd, ik weet er ook wat van.” Wat voor een houding van een leerkracht is dit? Betekent het dat je na een cursus genoeg informatie hebt en je referentiekader groot genoeg is om verstrekkende besluiten over mensenlevens te nemen?
Probeer niet je gelijk te halen, probeer niet met de gekleurde blik van je ‘kennis’ naar een kind te kijken, maar laat je informeren en leef je in. Je beslist over mensenlevens, je kunt een kind maken of breken.
Het lijkt erop dat sommige mensen in het onderwijs – een plek waar vragen stellen, breed leren, twijfelen aan bestaande kennis en nadenken over nieuwe kennis, de basis zou moeten zijn – genoegen nemen met een cursus en dan besluiten: ik weet genoeg. Weten we genoeg over natuurkunde? Weten we genoeg over wiskunde? Weten we genoeg over de medische wetenschap en het bestrijden van bijvoorbeeld kanker? Weten we genoeg over het heelal? Nemen we genoegen met een cursus?
Je weet nooit genoeg. Dat mag nooit je uitgangspunt zijn. Dan ben je geen goede leraar.
Als je je de vrijheid gunt om te beseffen dat je niet alles weet, als je je de vrijheid gunt om vragen te stellen en je te informeren, als je durft aan te geven dat je het niet alleen kunt, dán kun je misschien hoogbegaafde kinderen leren zien en hen helpen.
Het gebruik van de term “zwakzinnig” is uitermate denigrerend en gedateerd. Schandalig hoe deze ingezet wordt om de klasgenootjes van “het hoogbegaafde kind” te omschrijven. En dan ook nog het volledig ontbreken van enige empathie richting het onderwijzend personeel. Zij werken met 30 kinderen in één klas, die allemaal hun eigen behoeftes, gebruiksaanwijzingen, achtergronden, niveaus enz hebben. Advies: haal je kind van school, geef thuisonderwijs en laat verder iedereen in z’n waarde.
Dit hele verhaal doet volledig afbreuk aan de hoogbegaafdheid van wie dan ook.
Beste Anne, bedankt voor je reactie. Je moet de term zwakzinnig in context van het artikel lezen. Er staat ook in dat leerkrachten het inderdaad niet allemaal aankunnen (met te grote klassen). Het is wel zo dat hoogbegaafde kinderen zeer regelmatig uitgesloten worden van passend onderwijs en benadering en zichzelf enorm moeten aanpassen. Je advies is precies zo’n uitsluitingsadvies. Waarom zou een hoogbegaafd kind thuis moeten zitten? Om “iedereen in zijn waarde” te laten en vooral niet tot last zijn? Een bijzonder advies. Ik hoop dat je het artikel nogmaals leest en inziet dat de strekking anders is. Iedereen mag er zijn en iedereen mag zichzelf zijn. Groet, Renata
Dankjewel Renata voor deze harde werkelijkheid te omschrijven!
De eerste 6 levensjaren van een kind zijn cruciaal, hierin vormen ze de basis voor de rest van hun leven. Wanneer school in deze periode een kind tot levensmoeheid weet te brengen, krijg je dat bijna niet meer omgedraaid naar iets positiefs! Ik ben enorm blij met de stappen die wij hebben gezet, door onze dochter op haar eigen tempo te laten leren… ze is nu bijna 9 en super happy om te starten met VWO4! Sociaal is ze erg sterk, doordat ze verschillende sociale situaties heeft leren kennen…hbkids, oudere kinderen, volwassenen, gemengde groepen,etc! Emotioneel gezien heeft ze een enorme klap gehad van school, maar met de juiste begeleiding heeft dat al een behoorlijke stijgende lijn laten zien. Het wordt tijd dat ze in het onderwijs eens gaan beseffen dat ze niet alwetend zijn!!!
Onze zoon is recent getest en heeft een hb potentieel dat niet uit de verf komt. Hij zit nu in groep drie maar gaat duidelijk niet met plezier naar school. Laatst zei hij uit het niets: “mama, waarom moet ik eigenlijk naar school wanneer ik er niets nieuws leer? Niets leer wat ik nog niet weet?”. Onze jongste zoon van 4 waar ook een vermoeden van HB is zei al eerder een keer toen hij net 3 weken naar school was ligt verontwaardigd:’”Mama, ik leer helemaal niets op school. Ik hoeder alleen maar te spelen!”
Ik heb er verschrikkelijk veel moeite mee dat ik mijn twee kinderen dag in dag uit naar school moet sturen waarin ze in een systeem terecht komen waar ze totaal niet in tot hun recht komen. Sterker nog: waar ze eerder schade in oplopen dan dat ze er van groeien. hoe schrijnend is dat! En hoe verdrietig kun je daar als ouder van worden. Omdat de school waar ze nu op zitten gaat sluiten, moeten we opzoek naar een andere school. Het schooljaar eindigt met rasse schreden en ik heb geen idee…….
Is thuisonderwijs een optie? Zeker wanneer de school sluit, zijn er wellicht mogelijkheden!
Het artikel is helemaal waar onze zoon heeft het ook allemaal meegemaakt en zit nu in groep 8. Met hard werken heeft hij zijn niveau Havo/Vwo behaald.
Maar is door de schoolse toestanden helemaal niet meer gemotiveerd om enigszins nog een uitdaging aan te gaan. Laat maar ze begrijpen me toch niet dat is nu wat ik vaker van hem hoor.
Ontzettend jammer dat school niet altijd een leuke periode is geweest. Opmerkingen als hij zo slim is waarom gedraagt hij zich dan niet zo, hij moet een voorbeeld voor de klas zijn. Er moet veel gebeuren in het onderwijs niet ieder kind is het zelfde. Nu kunnen wij als ouder weer gaan vechten hem zover te krijgen om enthousiast te worden voor de middelbare school. Het zijn mooie bijzondere kinderen maar als niemand naar hun luistert doet dat heel veel pijn. Ga zodoor met uw werk het was altijd een verademing om het lezen.
Wat een vreselijke negatieve toon. Wat een negativiteit richting leerkrachten , IB-ers etc.Ik vind het stuitend om zinnen te lezen als: “Ze zit voor haar gevoel tussen zwakzinnigen”. Wat een arrogante en arme kijk op de omgeving. Hoogbegaafden worden bijna als übermenschen beschreven. Je plaatst ze op deze manier buiten de maatschappij.
Als afsluiting citeer ik de auteur: “Probeer niet je gelijk te halen, probeer niet met de gekleurde blik van je kennis te kijken, laat je informeren en leef je in! De wereld, het onderwijs draait niet alleen om hoogbegaafdheid ”.
Het draait ook niet alleen maar om politiek correcte zinnetjes en quotes, maar om KINDEREN! Kinderen die op 4jarige leeftijd zeggen dat ze dood willen, omdat ze binnen een half jaar kapot gemaakt kunnen worden op een school. Wellicht moet de arrogante houding van onderwijs “professionals” eens onder de loep genomen worden, voordat je roept dat het een negatieve toon heeft!
De punten die je genoemd hebt over het meisje is zo onze dochter. Ze is 6 jaar en staat uit. Ze is getest met Wisc V en alles op verwerkingssnelheid na gemiddeld of er zelfs onder. Op school is ze het lieve, leuke meisje dat niet opvalt. Thuis is ze zo anders en zo veel gelijkenis met broer (ook getest wel hb uitgekomen) maar hoe krijgen we haar weer aan? Ze is aan het veranderen. En niet positief.
Ik loop helaas al jaren tegen deze problematiek aan. Zoon zit nu in groep 7, maar het naar school gaan is sinds groep 3 al een probleem. Er worden aanpassingen gemaakt , lesstof gecompact en hij rekent een groep hoger en nóg gaat hij met tegenzin naar school. Ja maar hij zit uit het raam te kijken…hij doet niet genoeg..dat is wat je hoort. Ja duh…hij wordt niet geprikkeld! Na jaren zeuren om Engels ligt hij zo ver voor dat dát ook niet meer uitdagend is. Hij moet gewoon met de klas meedoen. Hij zeurde sinds begin dit schooljaar om Duits maar dat mag niet want “de andere kinderen krijgen ook geen Duits”. Talloze gesprekken gehad…je loopt tegen een muur. Alleen groep 5 heeft hij met heel veel plezier gedaan omdat hij tóen een leerkracht had die hem begreep en in alles meedacht. Hij gaat bijna zijn laatste jaar in op de basisschool…maar hij doet er weinig meer voor. Dat doet me best veel verdriet. Het enige leuke vindt hij zijn klasgenoten..daar heeft hij een hele goede band mee. Maar voor de rest?
??
Juist!
En dan is nog niet meegenomen dat voor de kinderen met ouders die het niet breed hebben de deuren helemaal strak op slot zitten. Wie pakt dat op?