Vergeleken met hoogbegaafde kinderen zijn de behoeften van uitzonderlijk begaafde kinderen extremer en het is nog belangrijker dat voldaan wordt aan deze behoeften. In de praktijk betekent dit dat ouders zoveel mogelijk te weten komen over uitzonderlijke begaafdheid, zodat ze positief, begrijpend en ondersteunend kunnen zijn.
Het zijn kinderen die asynchrone ontwikkeling laten zien. Als gevolg van hun hoge cognitieve vermogens en hoge intensiteit ervaren ze de wereld op een unieke manier. Deze kinderen scoren meestal meer dan 140 IQ op een IQ-test of ze laten buitengewone prestaties zien op het gebied van wiskunde, taal, creativiteit, leiderschap (extreem sociaal vaardig) of kunst.
Ze laten karakteristieken zien als
- buitengewone behoefte om veel sneller te leren
- verwerken van materialen met veel grotere diepgang
- een enorme intensiteit in energie, verbeelding, intellectuele mogelijkheden, sensitiviteit en emotie, die niet typisch zijn voor gemiddelde bevolking
Mogelijke kenmerken uitzonderlijk begaafd:
1. Intelligent gedrag op jonge leeftijd:
- Interesse in wiskunde en lezen op zeer jonge leeftijd. Niet alle kinderen laten interesse in cijfers en lezen zien, misschien omdat ze zich aanpassen.
- Ouders kunnen dan andere dingen waarnemen, een kind dat op 4-5 jarige leeftijd vragen stelt over goed en kwaad, in aanraking is gekomen met het verhaal van de tweede wereldoorlog en vragen stelt over Hitler, of aan de hand van films als Star Wars vraagt hoe iemand slecht kan worden
- Verder ALLE soorten intelligent gedrag dat past bij de leeftijd ongeveer 2x hoger dan het kind zelf. Dit gedrag mag niet genegeerd worden – hoogbegaafde kinderen ontwikkelen heel snel en zullen een beschermend gedrag gaan vertonen, wat schadelijk is voor de ontwikkeling van het kind.
2. tekenen van extreme verdriet of angst, als gevolg van veel groter sociaal isolement en identiteitsverwarring.
Dit hangt erg van de persoonlijkheid van het kind af. Elk kind dat extreme verdriet of angst laat zien of extreem niet constructief sociaal gedrag (dat niet goed is voor anderen maar ook niet voor het kind) – MOET getest worden als de eerste stap tot het verkrijgen van belangrijke informatie en hulp aan dit kind.
Voorbeelden: dagdromen, hun eigen wereld creëren. Het dagdromen is op zich een goede mechanisme om met dingen om te gaan, het beschermt het kind tegen sociaal isolement, tegen verveling op school of andere problemen. In “hun eigen wereld’ kunnen ze vaak nadenken over dingen die ze met de leeftijdgenoten niet kunnen bespreken.
Als het dagdromen echter zo extreem wordt dat het kind lijkt geen contact meer te hebben met de realiteit of niet in dezelfde wereld lijkt te leven als anderen, wijst dit op een grote mate van leed en kan dus ook wijzen op een uitzonderlijk begaafd kind.
3. Een andere teken van een uitzonderlijk begaafd kind kan zijn dat zelfs na (een flinke) onderwijsaanpassing op school het kind zich blijft vervelen.
Door hun unieke karakteristieken zijn deze kinderen bijzonder kwetsbaar. Uitzonderlijk begaafde kinderen hebben specialistische begeleiding nodig, ook van hun omgeving, omdat er zo weinig bekend is over hun behoeftes en weinig beschikbaar is om een geschikte onderwijsaanpassing te bieden.
Om uitzonderlijk begaafde kinderen te kunnen begrijpen is het essentieel om te beseffen dat, hoewel ze dezelfde basisbehoeften als andere kinderen hebben, ze heel anders zijn. Volwassenen kunnen dit anders zijn niet negeren of verdoezelen zonder dat ze een ernstige schade toebrengen aan deze kinderen, de verschillen zullen namelijk niet verdwijnen. Ze beïnvloeden bijna elk aspect van het intellectuele en emotionele leven van deze kinderen.
Een hoogbegaafd kind kan niet gelukkig worden zonder enige vorm van intellectuele uitdaging en aanmoediging. Het is voor een uitzonderlijk begaafd kind niet mogelijk om gelukkig te zijn in een gewone klas met gewoon onderwijs. Je moet er daarom als ouder voor zorgen dat dit bekend wordt bij de leerkrachten en dat je in overleg blijft. Een uitzonderlijk begaafd kind heeft een flexibel leerplan nodig dat aangepast kan worden als de behoeftes van het kind er om vragen.
Hier kun je meer artikelen lezen over uitzonderlijk begaafde kinderen (145+).
Begeleiding bij hoogbegaafde kinderen
Inmiddels heb je vast al ondervonden dat hoogbegaafde en uitzonderlijk begaafde kinderen anders zijn dan ‘normale’ kinderen. Je hebt te maken met uitdagingen waar je niet eens aan gedacht had dat ze op je pad zouden komen. Wellicht vindt zelfs de leerkracht het lastig om jouw kind de aandacht te geven die het nodig heeft. Inmiddels heb ik honderden ouders begeleid met het ontwikkelen van een helder doel in de opvoeding of het onderwijs van hun hoogbegaafde kind(eren). Kun je wel wat hulp en advies gebruiken, schroom dan niet om contact met me op te nemen of bekijk de diensten die wij aanbieden.
Hallo Renata, ik lees op jouw blogs veel over uitzonderlijk hoogbegaafdheid en asynchrone ontwikkeling tussen het cognitieve en sociaal emotionele + school problemen. Ik vind dat soms wat kort door de bocht omdat er ook uitz. hoogbegaafden zijn waar dat niet geldt. Mijn zoon is daar een voorbeeld van. TIQ145 met harmonisch profiel én het is een hartstikke sociaal kind dat het prima doet op school. School (gewoon regulier) werkt zoveel als ze kunnen mee en luistert naar hem en ons. Hij zwaait dit jaar op zijn 10e af van de basisschool en dan door naar het gym. Hij heeft er zin! Ik wil alleen maar aangeven dat er ook positieve verhalen zijn die ook genoemd mogen worden. Groetjes Anoeska
Beste Anoeska, bedankt voor je reactie. Natuurlijk moeten ook positieve verhalen genoemd worden. Anders durven leerkrachten nooit te versnellen… Ik schrijf vaak over problemen, want als ouders daarmee te maken krijgen, kunnen ze oplossingen vinden. En het kan zeker bij de juiste begeleiding goed gaan! Dat is ons streven, toch? Groeten, Renata
Dank je wel Renata, voor deze blog. Juist op scholen met een Hb afdeling is het probleem dat ze denken dat ze alle hb kinderen kunnen bedienen. Ik zie te veel uitzonderlijk hb kinderen daarin vastlopen. Ik ben erg blij dat die van mij eindelijk heeft mogen versnellen en na de zomer naar het VO gaat. Dat lost niet alles op, maar het is wel een stap in de goede richting.
Warme groet,
Joke
Joke, succes in het VO! Dat lost zeker niet alles op, ook daar is voor deze kinderen een persoonlijk leerplan nodig. Ik ben nu zelf met mijn zoon bezig (5 VWO) om een plan te maken…. Groeten, Renata
Goedemorgen,
Mijn zoon van 9 jaar is in groep 4 getest en blijkt een score van boven de 145 te hebben.
Helaas kon ook hij niet naar speciaal onderwijs omdat ze bang waren voor de kloof die hij heeft
tussen het verbale en het cognitieve.
Hij is ondertussen wel naar een ander school gegaan waar ze een halve dag in de week speciaal
onderwijs krijgen zoals het leren leren programma.
Deze ochtend vindt hij het leukst.
Het grootste probleem die we ondervinden is dat hij rekenen totaal niet interessant vindt en tijdens
deze lessen vaak met zijn gedachten afdwaald. Ook hoor ik vaak van hem, het was een moeilijke som. Dit is niet het geval want hij kan die som dan nog aan mij vertellen met de berekening erbij.
Hoe zouden we dit aan kunnen pakken, hij zit nu in groep 7 en gaat na de zomer vakantie naar groep 8.
Groeten
Ingrid
Beste Ingrid, de leerkracht kan de rekenles splitsen. Bijvoorbeeld maandag en dinsdag gecompact werken uit het rekenboek en de overige 3 dagen verrijking, zoals wisschriften van http://www.vierkantvoorwiskunde.nl of projecten van http://www.praktijk.nu. Ze kunnen hem ook telkens voortoetsen en alleen wat hij niet beheerst laten oefenen, 3 sommen is genoeg. Groet, Renata.
Beste Renata,
Enorm herkenbaar! De school doet veel, maar zij zijn ook beperkt in de mogelijkheden, want er lopen nog 1200 andere kinderen rond met eigen behoeften. Dat begrijp ik ook.
Op dit moment heeft onze 11 jarige zoon faalangst ontwikkeld (zit op 2 GYM). Er wordt rekening mee gehouden, maar dat maakt het voor hem niet makkelijker. Hij durft zijn vragen niet meer te stellen en klapt bij toetsen volledig dicht.
Van de andere kant heeft hij wel kontakt met oudere leerlingen die met mooie projekten bezig zijn. Daar kan hij enthousiast over vertellen. Het liefste zou hij gaan helpen :-).
Bedankt weer voor deze blog. We hebben er veel aan en komen zo stap voor stap tot een plan!
Groet, Loes
Bedankt, Loes.
Beste Renate,
Vaak word er gesproken over een asynchrone ontwikkeling bij hoogbegaafde kinderen, maar ik begrijp niet zo goed waarom het hoge IQ bijt met de sociale emotionele ontwikkeling van een kind. Als een 6-jarig kind bijvoorbeeld dreint om een ijsje maakt het toch weinig uit dat dit kind wel al op niveau E7 leest of sommen met duizendtallen erin maakt? Het zeurt om een ijsje, zoals 6-jarigen doen…. Kan je toelichten wat exact het probleem is van die asynchroonheid in ontwikkeling? Dank je wel.
Groet, Ingrid
(moeder van drie hoogbegaafde dochters)
Hallo Ingrid, de asynchrone ontwikkeling kan problemen opleveren als mensen van dit 6-jarige kind veel hogere verwachtingen hebben ook qua gedrag, of als iemand zegt: je kunt zo goed rekenen, het is raar dat je je veters nog niet kunt strikken. Ik heb een aantal artikelen op mijn website over dit onderwerp, misschien is het wat duidelijker als je ze leest, oa dit https://www.ieku.nl/2013/07/hoogbegaafd-en-asynchroon-2/. Groet, Renata