Laag iq maar toch hoogbegaafd? Onlangs kreeg ik deze vraag van een van mijn nieuwsbrieflezers:

Mijn dochter van bijna 7 jaar scoorde op de WISC niet als hoogbegaafd. Ik begrijp dat niet, want ze begon al te praten toen ze nog maar 6 maanden was en toen ze 3 jaar was begon ze al uit zichzelf te schrijven. Ze kon toen best al veel woordjes lezen en ze kon ook kleine woorden zelf spellen. Omdat ze met alles zo voorloopt lieten we haar testen omdat de school alleen maar wil versnellen wanneer een kind echt hoogbegaafd is. En nu mag onze dochter dus niet versnellen en ze mag ook niet meedoen aan een plusklas. Hoe komt het dat mijn dochter niet hoogbegaafd scoorde op de test?

Mijn antwoord:

Er kunnen een aantal redenen zijn waardoor een kind met een ontwikkelingsvoorsprong niet hoogbegaafd scoort op een test. Ouders (moeders) volgen meestal hun intuïtie en voelen dat hun kind anders is. Ze gaan zoeken op het internet en komen dan informatie tegen over hoogbegaafdheid. Na het lezen daarvan beginnen ze steeds meer te ontdekken dat hun kind vermoedelijk hoogbegaafd is of hoogbegaafd zou kunnen zijn. Ik spreek veel ouders van vermoedelijk hoogbegaafde kinderen. Ik heb nog nooit een ouder gesproken die het niet bij het rechte eind had! Het is dan heel frustrerend als je kind uiteindelijk getest wordt en het er dan niet uitkomt. Niet omdat je als ouder een hoogbegaafd kind wilt hebben, maar omdat je de juiste begeleiding voor je kind wil en de meeste scholen willen een “bewijs” zien.

Oorzaken onjuiste score IQ test

De redenen dat je hoogbegaafde kind niet als hoogbegaafd op een IQ test scoort kunnen zijn:

  • het kind is moe, niet goed geslapen, verkouden
  • het kind heeft geen klik met de tester, voelt zich niet op zijn gemak
  • het kind is faalangstig, wil het “goed” doen
  • het kind past zich aan de tester aan en laat sociaal wenselijk gedrag zien (de tester heeft het niet door)
  • de test is niet goed afgenomen
  • de test is onjuist geïnterpreteerd (omdat men te weinig van hoogbegaafdheid weet)
  • er kan een fout zijn geslopen in het maken van de berekeningen
  • er kunnen fouten geslopen zijn in het maken van de aantekeningen
  • persoonlijke interpretaties en aannames van de tester kunnen een rol spelen
  • het kind heeft zijn/haar dag niet (een verkoudheid kan al 10 punten verschil betekenen!)
  • het kind heeft expres fouten gemaakt (geen zin om mee te werken)
  • het kind heeft op de test ondergepresteerd
  • er is sprake van een leer- en/of ontwikkelingsstoornis

Laag IQ, toch hoogbegaafd

Wanneer een testuitslag erg afwijkt van de verwachtingen is het raadzaam nader onderzoek te doen. Dit kan bijvoorbeeld een didactisch onderzoek zijn dat afgenomen wordt door een ervaren specialist hoogbegaafdheid waar het kind ook een klik mee heeft. Wanneer de test goed is afgenomen en het kind heeft goed meegewerkt dan kun je een tweede opinie overwegen. Wanneer uit de test is gebleken dat je dochter over meer dan gemiddelde intellectuele capaciteiten beschikt, maar niet op hoogbegaafd niveau scoort, dan is het wat kortzichtig van de school om een IQ getal te laten bepalen of een kind wel of niet kan versnellen of naar een plusklas kan. Er zijn andere toelatingscriteria voor de plusklas te bedenken.

IQ testen zijn niet altijd accuraat

Nog een kanttekening: het blijkt niet altijd uit een IQ test dat een kind hoogbegaafd is. Uitzonderlijk begaafde of heel creatieve hoogbegaafde kinderen scoren vaak slecht op zo’n standaard test. Je hebt daarom een specialist nodig die aantoonbare ervaring heeft met hoogbegaafde kinderen en die dus een juist advies kan geven. Linda Silverman noemt het clinical judgement.

Een IQ test is overigens niet per se nodig voor het bepalen van hoogbegaafdheid. Een cognitieve voorsprong kan vastgesteld worden met een didactisch onderzoek. Het is praktisch, omdat je dan weet op welk niveau de school kan insteken met verrijkingsmateriaal, op welk niveau je kind aangesproken dient te worden en wat je verder thuis kunt doen. Hier kun je meer informatie lezen over een didactisch onderzoek.

Lees ook De waarde van IQ scores.

Of veel meer over testen en intelligentie in dit boek:

intens authentiek en vrij

Bewaren

Bewaren