Hoogbegaafde en uitzonderlijk begaafde kinderen hebben nu niet nog meer lesjes en werkjes nodig. Ik ga niet schrijven over materialen of opdrachten waarmee je je kind kunt vermaken. Ik schrijf over iets wat vele malen belangrijker is, het belangrijkste zelfs. Namelijk, hoe laat je aan je kind zien hoe het zichzelf kan zijn en hoe het vanuit zijn kracht en authenticiteit kan opereren, zodat het de crisis zoals we die nu doormaken of andere crises of tegenslagen in zijn leven kan doorstaan terwijl het bij zichzelf blijft. Authentiek zijn en weerbaar… dat zijn de kwaliteiten waar je hoogbegaafde kind echt iets aan heeft.

De maatschappij wordt zo gestuurd dat enkele mensen miljoenen anderen domineren. Een hoogbegaafd, intens, gevoelig, autonoom mens voelt dat hij onderdrukt wordt. Heel af en toe lukt het iemand om te ontsnappen aan de klauwen van de maatschappij. Denk je dat het nu te dramatisch wordt weergegeven? Probeer erover na te denken. Probeer na te denken over het functioneren van de maatschappij: wat is er voor nodig om mee te doen? Hoe moet je zijn? Wanneer word je beloond en geprezen? Wanneer doe je het goed? Hoe weten kinderen en jongeren dat ze goed bezig zijn? Wat zijn de maatstaven?

Een persoonlijk verhaal

Ik leef vanuit mijn authenticiteit. Dat is niet altijd zo geweest. Met vallen en opstaan, dan weer mezelf zijn, dan weer niet, afhankelijk van de omgeving en de mensen om me heen. Wat ik nu ben, ben ik altijd al geweest, maar ik verstopte het. Nog laat ik meestal niet helemaal mezelf zien. Waarom niet? Omdat de meeste mensen de intensiteit en de diepte niet begrijpen. Dat is begrijpelijk, eenieder heeft gelijkgestemden nodig. Zo ook uitzonderlijk begaafde mensen. Ik weet hoe hoog mijn IQ is, maar praat er niet over. Het is niet relevant voor anderen. Het is alleen relevant voor mezelf, zodat ik mezelf leer begrijpen en mensen zoek die bij me passen. Dat zoeken naar mensen gaat altijd op gevoel. Ik zoek eigenlijk niet, ik kom ze tegen. Ik voel dan meteen of er een klik is en of ik met een gelijkgestemde te maken heb. In mijn geval is de kans ongeveer een op 35-duizend dat ik een gelijkgestemde tegenkom.

While there is nobody in the world who will share your point of view on everything, there are people who will share your most important values and the ways in which you choose to live them out. Make sure you end up with those people. – Ray Dalio, Principles

Hoogbegaafde volwassenen en wortels van authenticiteit

Als kind raakte ik in de problemen omdat ik te energiek, te luid, te spraakzaam, te nieuwsgierig, te gevoelig, te ongeremd en overweldigend was. Ik miste de kennis om te beseffen dat ik gewoon was en deed wat een uitzonderlijk begaafd, authentiek kind van nature deed, mijn eigen gang gaan en me niets aantrekken van de meningen van anderen. De houding van mijn ouders, die allesbehalve conformistisch waren, versterkte dit en dat in een communistisch systeem van Tsjechoslowakije van de jaren zeventig van de vorige eeuw. Mijn moeder weigerde lid te worden van de communistische partij, wat haar moeder ook al had geweigerd. Oma als professor aan de universiteit van Praag en mijn moeder als een leidinggevende van een groot bedrijf . Mijn vader had een internationale motorclub opgericht waar jaarlijks tientallen westerse motorrijders kwamen en waar Engels de voertaal was. Hij heeft vaak op een politiebureau moeten doorbrengen voor een verhoor. Bij ons thuis werd over alles openlijk gesproken en als kinderen wisten we dat we dit niet naar buiten moesten brengen. Op deze manier heb ik al snel geleerd om een eigen weg te kiezen en vooral om zelfstandig na te denken.

Hoe is het om een authentieke hoogbegaafde volwassene te zijn?

Je kunt beginnen bij de etymologieën van de termen ‘authenticiteit’ en de bijbehorende ‘integriteit’:

Authenticiteit: Van het Griekse authentikos ‘origineel, echt, principaal’, van authentes ‘handelt men op eigen gezag,’ van autos ‘zelf’ + hentes ‘doener, zijnde’.

Integriteit: Vanuit het Latijn: geheel getal ‘intact, heel, compleet’, letterlijk ‘onaangeroerd’, van in- ‘niet’ + tangere ‘om aan te raken’.

Authenticiteit en integriteit betekenen daarom letterlijk iemand zijn, onaangeroerd, origineel en oprecht zelf op eigen gezag.

Door mijn werk ervaar ik authenticiteit en integriteit als een mentaliteit van veiligheid en keuzevrijheid die voortkomt uit iemands inherente bron van zelfautoriteit en richting:

Integriteit: “Ik ben veilig in mijn eigen autoriteit om te zijn en uit te drukken wie ik ben.”

Authenticiteit: “Ik ben vrij om mijn eigen ervaring en uitdrukking van wie ik ben te kiezen.”

Daarom zie ik integriteit als een interne ervaring en authenticiteit als de externe expressie – twee helften van hetzelfde hele wezen. Authenticiteit is hoe we ervoor kiezen om onze ervaring van integriteit binnenin uit te drukken.

De weg naar de ontdekking en het verbinden met mijn authentieke zelf kwam eerst automatisch tot stand, maar werd tegengewerkt toen ik eenmaal in Nederland kwam te wonen, inmiddels meer dan dertig jaar geleden. Ik heb in Nederland ervaren hoe enorm sociaal wenselijk mensen zijn en het lijkt steeds erger te worden. Met de huidige polarisering durft haast niemand te zijn wie hij werkelijk is.

Hier is een deel van de zuurverdiende wijsheid die ik onderweg heb geleerd:

  • We kunnen alleen integriteit en authenticiteit zoeken als een daad van zelfliefde en zelfzorg.
  • We kunnen dit alleen voor onszelf doen. We kunnen geen integriteit of authenticiteit zoeken voor het welzijn of de tevredenheid van iemand anders dan onszelf en we zullen zeker falen als we proberen authentiek te zijn om een bepaalde reactie of reactie bij anderen te veroorzaken.
  • We moeten verantwoordelijkheid nemen voor onze eigen ervaringen en expressie.
  • De weg naar integriteit en authenticiteit begint met het aanvaarden van verantwoordelijkheid voor wie we werkelijk zijn en wat we kunnen veranderen en verdergaan met wat we niet kunnen. Ik heb geleerd dat, als ik wacht tot de meerderheid verandert of me toestemming geeft om te zijn en uit te drukken wie ik ben, ik voor altijd kan wachten. Het is dus aan mij om mezelf toestemming te geven!
  • We moeten bereid zijn om onzekerheid en kwetsbaarheid als onderdeel van het proces te verwelkomen.
  • We moeten het ongemak riskeren dat we niet weten wat we zullen ontdekken door onze verkenningen en experimenten. Ik moest accepteren dat het proces niet altijd is wat ik wil zien, maar soms wat ik onder ogen moet zien.
  • We zijn wie we vandaag zijn vanwege talloze iteraties van conditionering door de neurosociale meerderheid. Hoe bewust deze patronen ook zijn, we hebben jaren geïnvesteerd in het maken ervan. Opzettelijke investeringen in gelijke mate zijn nodig om ze ongedaan te maken.
  • We moeten giftige en niet-ondersteunende invloeden uit ons leven ruimen.
  • We moeten moedig genoeg zijn om stevige grenzen af te dwingen tussen ons en degenen die onze authentieke hoogbegaafde zelf vrezen of actief proberen te onderdrukken. Zo niet, dan zullen we merken dat we twee stappen terugdoen voor elke stap die we zetten.
  • We moeten een warme, veilige ruimte creëren of eraan deelnemen met steun van hoogbegaafde vrienden of gelijkgestemden.

De emotionele voordelen van authentiek leven

Ik heb me weleens afgevraagd hoe ik zou weten of en wanneer ik was geslaagd met mijn authenticiteitszoektocht. Integriteit en authenticiteit leken immers zulke ongrijpbare abstracte doelen. Blijkt dat de kenmerken van integriteit en authenticiteit onmiskenbaar verifieerbare mentale en emotionele toestanden zijn die niet kunnen worden afgedwongen of vervalst. Niet zo lang geleden ben ik iemand tegengekomen die mij heeft aangemoedigd om volledig vrij en authentiek te zijn. Ik dacht dat ik het al was, maar door deze persoon ben ik nog vrijer en authentieker geworden. Het is fijn als je op jezelf kunt vertrouwen en niemand nodig hebt. Als je zelfredzaam en autonoom kunt zijn. Maar het is ook fijn als je een gelijkgestemde tegenkomt die je een spiegel voorhoudt, die je onvoorwaardelijk vrijlaat, die je de vrijheid en authenticiteit gunt waardoor de vrijheid en authenticiteit nog intenser worden ervaren en waardoor het nog waardevoller is.

Hoogbegaafde en uitzonderlijk begaafde mensen zitten vaak in een keurslijf, vanaf kleins af aan gemodelleerd naar de maatstaven van de middenmoot. Als je dit beseft, kun je je daaraan onttrekken, dan kun je je eigen weg kiezen en vrij worden. Ik wil je aanraden het te proberen. Het geeft een geweldig gevoel!

Dit is wat ik heb meegemaakt en waar je naar uit kunt kijken als resultaat van je inspanningen:

  • Je zult op elk moment geen stress meer ervaren over wie, wat of hoe je moet zijn.
  • In plaats daarvan voel je je zelfverzekerd en vrij om te kiezen wie of wat het ook is dat je op dit moment wilt ervaren en uitdrukken en voel je je kalm en onverstoord over de onvermijdelijke faux pas die zich voordoen als gevolg van een neurominderheid.
  • Je zult je verschil niet langer persoonlijk opvatten, noch het onvermogen van mensen om je te accepteren.
  • Naarmate je meer en meer zekerheid en voldoening verkrijgt door je authentieke zelf te zijn en uit te drukken, verlies je de interesse in mensen en gebeurtenissen die je bekritiseren of uitsluiten. In plaats daarvan kun je je vreugde vergroten door je te concentreren op kwaliteitsrelaties. Hoogbegaafdheid is niet langer een vloek of een last.
  • Je bent niet langer bang voor kritiek of ostracisme, maar tegelijkertijd voel je niet langer de behoefte om defensief te zijn, uit te leggen, antagonistisch te zijn of jezelf te zien als inferieur of superieur aan de neurominderheid. In plaats daarvan druk je jezelf vol zelfvertrouwen en toch attent uit.
  • Je leeft niet in angst omdat je niet bang bent voor een oordeel van anderen.
  • Je zult geen redelijke sociale aanpassingen meer vrezen.
  • Je ziet redelijke sociale aanpassingen niet langer als een persoonlijke aanval op je integriteit en authenticiteit. In plaats daarvan overweeg je te leren hoe je je beter kunt verhouden tot anderen als een manier om meer harmonieuze, effectieve en diverse relaties te creëren en te ervaren.
  • Je zult je eindelijk vrij voelen om te zijn, doen en creëren wat je maar wilt.
  • Je voelt je niet langer uitgeput of gevangen door een leven vol angst, woede, wrok en schuld en als gevolg daarvan saboteer je niet langer en blokkeer je jezelf niet bij elke beurt. Je bent eindelijk in staat om al je middelen te kanaliseren in de richting van het creëren van een gezonde en bevredigende ervaring en expressie van je authentieke hoogbegaafde zelf door middel van werk, spel en een betekenisvolle verbinding met anderen.

Jezelf zijn, hoe doe je dat?

Leren we onze kinderen te leven vanuit hun diepe verlangen om eerlijk, echt en betekenisvol te leven? Krijgen hoogbegaafde kinderen ruimte om te zijn wie ze zijn? Of moeten ze zich zo aanpassen dat ze niet meer weten wie ze zijn en worden ze er ziek van?

Hoogbegaafde en uitzonderlijk begaafde mensen voelen zich gedreven door de noodzaak om authentiek te zijn. Ze kunnen een conflict voelen in situaties waarin ze niet snel genoeg worden begrepen of waarin ze in de verleiding komen om een compromis te sluiten om deel uit te maken van een groep. Voor uitzonderlijk begaafde mensen geldt dit nog veel sterker.

Hoogbegaafd kind leren omgaan met zijn authenticiteit

Tips voor ouders:

  1. Leg je kind uit wat het betekent om hoogbegaafd te zijn. Gebruik daarbij geen getallen maar praat over karakteristieken en gedrag, over behoeftes, gevoel, intensiteit etc.
  2. Vraag je kind om een denkbeeldige container voor zijn emoties te maken, als het zich niet veilig voelt  om ze in het openbaar te uiten.
  3. Zoek een ECHA Specialist in Gifted Education die helpt met onderwijsaanpassing op school en counseling van je kind. Voor counseling van uitzonderlijk begaafde kinderen zou de counselor het liefst zelf op zijn minst hoogbegaafd moeten zijn.
  4. Blijf volharden bij het zoeken naar de beste manier van onderwijs voor je kind, denk daarbij like there is no box en zoek de beste specialist waar jij en je kind een klik mee hebben.
  5. Probeer een band op te bouwen met de leerkracht en schoolmedewerkers, breng ze af en toe sterke koffie om vol te kunnen houden. Laat je niet leiden door twijfel, kom op voor de rechten van je kind en besef dat andere hoogbegaafde kinderen hier ook van profiteren.
  6. Je kind kan leren zichzelf te zijn als hij van anderen zichzelf mag zijn.
  7. Leer je kind sociale vaardigheden aan een kant om zich te redden in een omgeving waar hij niet inpast, zijn authenticiteit moet daarbij bewaard blijven. Aan de andere kant heeft je kind overlevingsstrategieën nodig om zich te redden in groepen van andersdenkenden terwijl het daarbij zichzelf kan blijven. – Ben jij een goed voorbeeld?
  8. Hoogbegaafde kinderen kunnen bazig en ongeduldig zijn, ze moeten weten dat andere kinderen anders denken, leren, redeneren… Leg dit aan je kind uit en leer hem hoe hiermee om te gaan (leren dwazen te verdragen – Leta Hollingworth).
  9. Los problemen op als gezin. Brainstorm over ideeën. Je kinderen zullen creatieve oplossingen bedenken voor diverse problemen en ze groeien door het vertrouwen dat je hen geeft.

Tips voor jou als hoogbegaafde volwassene:

  1. Breng tijd door in de natuur. Voer gesprekken met plaatsen, bomen, vogels en de rest van de meer dan menselijke wereld.
  2. Maak kunst. Gebruik alle gereedschappen die goed aanvoelen. Het gaat er niet om dat je iets kunstzinnigs produceert, het gaat om het plezier. Je kunt een collage maken, schrijven, foto’s maken, een dagboek bijhouden om je emoties te uiten en je authentieke stem te vinden.
  3. Bouw aan of versterk je dagelijkse zelfzorg, anders dan een cognitieve bezigheid: in de natuur zijn, muziek luisteren, lezen, sporten, mediteren. Het zal je helpen je ware Zelf te vinden. Bekijk, afhankelijk van je interesses, boeken van Bill Plotkin, Jean Houston, Carl Sagan, C.S. Lewis of Robert Moss.
  4. Je kunt boeken lezen van Alan Watts, Richard Feyenman, David R. Hawkins, Osho, Carl Jung, Ian Goldin, Susan Sontag, Hannah Arendt, Albert Camus, P.D. Ouspensky, Sam Harris e.d.
  5. Blijf zoeken naar jezelf. Door te lezen, counseling, schrijven, obsederen, bouwen, snowboarden, rebelleren, … om te komen tot wat voelt als de kern van je ziel.
  6. Begrijp en waardeer je geest, zodat je kunt doen waar je hier voor bent, met meer plezier en effectiever.

Hoe vind je andere uitzonderlijk begaafde mensen?

Voor uitzonderlijk begaafde mensen is het behoorlijk ingewikkeld om gelijkgestemden te vinden waar je een klik mee hebt. Contact maken met andere authentieke uitzonderlijk begaafden kan een uitdaging zijn. Het is een uitdaging die moed vergt! Als we zebra’s zijn die tussen giraffen leven, kunnen we niet verwachten dat andere zebra’s ons vinden als we ons vermommen met bruine en gele vlekken om op te gaan in de menigte. Als we andere zebra’s willen vinden en aantrekken, moeten we onze zwarte en witte strepen luid en met trots dragen!

Uitzonderlijk begaafde mensen zijn een statistisch zeldzaam percentage van de menselijke bevolking (minder dan een half procent). We zijn moeilijk genoeg om te vinden zoals het is, maar als we actief verbergen wie we zijn, als we ons niet in staat of onwaardig voelen om authentieke expressie te voelen of erger nog en niet eens in staat zijn onszelf authentiek te kennen in de eerste plaats, verminderen onze kansen om ons met elkaar te verbinden. We hebben uitzonderlijk begaafde mensen nodig die hun authentieke zelf laten zien en herkenbaar zijn – we hebben hun modellen, inspiratie, creaties en pathos nodig voor huidige en toekomstige generaties en we kunnen dat zelf ook zijn voor andere uitzonderlijk begaafde mensen in de wereld door de moed en eerlijkheid te hebben om te accepteren en lief te hebben, te ervaren en uit te drukken, te zijn, te doen en te delen wie en wat we zijn.

Lees hier meer over hoogbegaafde mensen en vriendschappen.

Lees hoe je je kind helpt zichzelf te zijn.

 

intens authentiek en vrij