Uitzonderlijk begaafd zijn betekent anders zijn. Het omvat een asynchrone ontwikkeling, waar geavanceerde cognitieve vaardigheden en verhoogde intensiteit samen zorgen voor innerlijke ervaringen en een bewustzijn die kwalitatief verschillen van de norm. Het betekent vele malen intenser zijn, gevoeliger, intelligenter, dieper, complexer, uitgebreider, fijner, voelen voorbij de vijf bekende zintuigen en nog veel meer. Het intelligente individu is zo complex dat het door gemiddeld begaafde mensen en hoogbegaafden niet te doorgronden is. Het is misschien te ‘begrijpen’. Verstandelijk enigszins een idee hebben hoe het zou kunnen zijn, daar is vaag ‘iets bij voor te stellen’, maar als je het niet leeft, kun je het niet ervaren en VOELEN. Het kan niet jouw realiteit zijn en je kunt ook niet zeggen dat je uitzonderlijke begaafdheid begrijpt. Je kunt zeker niet denken te weten wat deze kinderen (en volwassenen) nodig hebben. Behalve als het om lichamelijke en materiële zaken gaat, zoals warme kleding en gezonde voeding.
Authenticiteit als basis
Het is van bijzonder groot belang dat deze groep mensen, van baby tot hoogbejaarde, vanuit hun authenticiteit leeft en dat hun leven lang blijft doen. Waarom? Omdat ze zich anders moeten aanpassen aan iemand die ze niet zijn, aan opgelegde maatstaven en aan verwachtingen van de gemiddeld intelligente bevolking, van de gemiddelde maatschappij, van de grote bulk, van de massa.
Voor de grootste groep mensen is een bepaalde levensstijl prima, het past bij hen en er is niets aan de hand. Die mensen hebben geen grote behoefte aan autonomie, omdat ze vaak door hun levenswijze niet volledig autonoom kunnen en willen zijn. Het komt niet bij hen op, het is geen persoonlijke behoefte en dat is prima. Daarnaast beschikken gemiddeld begaafde mensen niet over de verfijnde manier van waarnemen en ze verhouden zich daardoor anders tot de natuur dan uitzonderlijk begaafde mensen.
Van baby tot volwassene zonder grenzen
Als ik het heb over grenzeloos opvoeden, dan bedoel ik niet dat je je kind niet leert wat sociale omgangsnormen zijn, wat discipline is, doorzetten, omgaan met uitgestelde aandacht en basisvaardigheden, zoals lezen, rekenen, fietsen etc. Ik bedoel dat je bij je opvoeding en begeleiding het kind, het ZELF, de kern, volledig centraal stelt. Dat je niet conditioneert, overtuigt, oplegt, dwingt, straft, manipuleert, eist, afdwingt, maar dat je hem vaardigheden leert, zodat je kind kan zijn wie hij is. Het is geen utopie, het is een noodzaak. Het is geen idealisme, het is de werkelijkheid.
Idealisme is juist dat uitzonderlijk begaafde mensen, dus extreem intelligente, fijngevoelige, intense en complexe mensen aangepast zouden moeten worden aan veel minder complexe wezens, die totaal andere behoeftes hebben. Iedere soort in de natuur, op onze aarde, is wat het is en heeft er recht op te zijn wie het is.
Aanpassen is geen optie
Uitzonderlijk begaafde kinderen passen zich mentaal en emotioneel extreem aan. Je hebt misschien niet eens door hoe ver dat gaat… Zo ver, dat ze zichzelf verliezen en dan ontstaat een bijna onherstelbare staat van het ZIJN, namelijk een versnippering van de kern, van de ziel, van het binnenste en hierdoor ervaart het kind een permanent gevoel van onveiligheid. Het voelt zich niet veilig in zichZELF en zoekt een reddingsboei extern. Er ontstaat een AFHANKELIJKHEID, die ze – als ze niet opletten – hun hele leven meedragen en in al hun relaties projecteren. Behalve de externe afhankelijkheid ontstaan door de versnippering van het zelf trauma’s. Het kind zoekt de kracht niet INTERN, maar extern en dat maakt hem bijzonder kwetsbaar en afhankelijk. Jij en je kind moeten leren de kracht intern te vinden en daarop te vertrouwen.
Als je dit mechanisme doorziet, is het zaak om te kijken hoe je jouw kind en jezelf in zijn en jouw kracht zet en hoe je vanuit je hart leeft en dat ook je kind leert.
Mijn Fluïde model uitzonderlijke begaafdheid bevat het bovengenoemde. Binnenkort zal ik het model in zijn totaliteit presenteren en toelichten.
Het bevat
- het fysieke (lichaam), inclusief het brein
- de natuurlijke begaafdheid die je vanaf je geboorte in je hebt, door de evolutie overgedragen inzichten en ervaringen die in je zitten, ook al zijn ze nog niet aangesproken en ontwikkeld. Je natuurlijke zelf – je kunt het je innerlijke kind noemen – ondersteunt samen met je hart, het denken, je leven en je lichaam.
Vrijwel onmiddellijk na de geboorte overrulen volwassenen, die menen het kind iets te moeten leren, de natuurlijke begaafdheid. Als de volwassene daarbij het kind centraal stelt en dat blijft doen, is er niets aan de hand en gebruik je de natuurlijke begaafdheid van het kind als basis om vaardigheden te leren en zich te ontwikkelen.
Deze basis van het kind wordt bijna nooit gezien!
Jonge ouders zijn weleens geneigd de behoeftes van hun baby te volgen en bieden waar het kind om vraagt. Door te observeren komen ze erachter wat de baby wil ontdekken en ervaren. Totdat een of andere consultatiebureaumevrouw of hun moeder of tante of iemand anders hen zegt dat ze hun baby HOREN OP TE VOEDEN. Dat ze niet aan de nukken van hun kind moeten voldoen, dat ze in feite de baby moeten drillen, zodat het zich ‘leert te gedragen’ en kan meedoen in de maatschappij.
Dan begint het weggummen. Weggummen van de identiteit van het kind, van zijn natuurlijke begaafdheid. Dan begint de ellende.
Uitzonderlijke begaafdheid betekent dat deze natuurlijke begaafdheid extreem intelligent is. Dat is de echte intelligentie. Het gaat er totaal niet om hoe je presteert op voor de gemiddelde bevolking ontworpen toetsen en testjes. Dat is te banaal en te basic. Dat is niets bijzonders en stelt weinig voor. Leren lezen, rekenen, autorijden en een pen goed vasthouden kunnen belangrijke zaken zijn. Maar er is meer! Hoe meer vaardigheden je leert, hoe meer je de meest uiteenlopende kennis hebt, des te weerbaarder je bent en des te meer je kunt leven vanuit je kern.
ALS JE DIE KERN WEET TE VINDEN.
Ik zal met twee plaatjes visueel maken hoe het meestal gaat met opvoeden.
Het oude is EXTERN
Het eerste plaatje is gebaseerd op de aanpak zoals het nu is en op standaardmodellen. Er is het kind en anderen hebben invloed op hem. Leren van anderen is prachtig, mits het kind eerst weet wie het is. In de standaardmodellen zijn er de omgeving en belangrijke anderen die het kind vormen. Deze vormers vergeten vrijwel altijd het INDIVIDU als uitgangspunt te nemen. Ze houden enigszins rekening met het kind, maar niet diep genoeg. Ze houden eerder rekening met het al geconditioneerde zelf van het kind. Er komen steeds meer lagen op het zelf en uiteindelijk weet het kind het niet meer en zie je niet meer wie het kind echt is. Het is net het sprookje van de prinses op de erwt, waarbij de erwt het kind is en de matrassen de lagen van conditionering. Voordat je het weet, is het kind volwassen, heeft een identiteitscrisis, loopt twintig jaar bij hulpverleners, maar niets helpt. Omdat niemand vertelt dat je jezelf terug moet vinden! Dat je eerst de matrassen moet opruimen…
Het nieuwe is INTERN
Zoals het zou moeten – en zoals je het vanaf nu beter kunt doen – is de natuurlijke intelligentie van het kind als leidraad nemen en vanuit hemZELF het vaardigheden leren en leren zich tot de wereld te verhouden en zelfsturend en zelfstandig te zijn, waarbij het leeft, gebaseerd op inzichten, ervaringen, de eigen wil en bewuste keuzes.
Dat is de natuurlijke begaafdheid van het kind, zijn werkelijke (niet meetbare) intelligentie en zijn kern. Het kind gebruikt zijn geweldige brein en denken als een instrument. Op die manier kan een mens vrij en onafhankelijk leven, precies zoals uitzonderlijk begaafde kinderen het willen doen en willen leren. Dit kan alleen gebeuren als het kind de natuurlijke begaafdheid, leven vanuit het hart, als leidraad gebruikt. Dat is de enige manier om het kind niet zijn leven lang met ups en downs ongelukkig te laten blijven.
Het ware potentieel aanspreken en leven, betekent jezelf zijn, je hart volgen, in verbinding zijn met de natuur, met de energie van de natuur en doen waar je bewust voor kiest.
Het innerlijke kind
Er bestaan nogal misconcepties over wat het innerlijke kind is. Het zou gewond kunnen zijn en je zou het dan moeten troosten, je zou het, inmiddels in volwassenheid, moeten omarmen en liefde geven. Deze benadering is precies wat onbevredigend werkt bij uitzonderlijk begaafde mensen. Waarom? Omdat zij de werkelijkheid, de waarheid voelen, maar ervan afgeleid zijn. Trucjes en afleidingen van de mind werken niet bij uitzonderlijk begaafde mensen.
Hoe zit het dan?
Het innerlijke kind is de kern
Het innerlijke kind is de kern, dat is de natuurlijke begaafdheid van waaruit iemand leeft. Het is door de conditionering en overmatige aanpassing aan het gemiddelde totaal ondergesneeuwd, het is de erwt geworden onder lagen matrassen en dat doet pijn. Het geconditioneerde zelf, de volwassene, is de weg kwijt, je kompas schiet alle kanten op omdat de Poolster niet zichtbaar (voelbaar) is. Je hebt je laten afstompen, weggummen, in slaap sussen. Je leven is een levenslange hybernatie geworden.
Om dit te doorbreken en weer jezelf, je innerlijke kind te vinden en van DAARUIT te leven, moet je weer durven voelen, visualiseren, ervaren en oude ervaringen feitelijk herleven, zonder de vette sauzen van conditionering er overheen te blijven gieten. De volwassene, die je nu bent, is niet echt, je innerlijke kind wel. Als je dat beseft, graaft en vindt, word je heel.
Dan kun je de conditionering doorzien en zelfstandig bewust kiezen wat je houdt en wat je niet meer wilt.
Je kind behoeden voor jouw ervaringen
Veel ouders van hoogbegaafde en uitzonderlijk begaafde kinderen willen hun kind behoeden voor vervelende ervaringen, voor het vreselijk onaangename gevoel van uitsluiting, van er niet bijhoren. Een kind ervaringen ontnemen of het zo over-beschermen dat het niet ervaart wat hem weerbaar en zelfredzaam maakt, is manipulatie. Wat je eigenlijk wilt – en wat jij werkelijk miste en waar het om gaat – is je kind leren vanuit zijn kern, vanuit zijn natuurlijke begaafdheid te leven. Dan hoef je je geen zorgen te maken, wat dan kan je kind een eigen weg kiezen, eigen fouten maken en ervan leren en zich ontwikkelen tot wie het wil zijn. Leren van ervaringen van anderen is prima, het overnemen en over-beschermen is iets anders.
De ware integratie
Dabrowski heeft het over integratie en desintegratie. Hij beschrijft deels de stappen naar het zelf. Hij beschrijft integratie nadat er desintegratie is geweest (nadat je hebt beseft: ik ben mezelf kwijt, ik moet mezelf terugvinden). Het valt mij op dat hulpverleners zijn voorstel om uitzonderlijk begaafde mensen op die manier te helpen zichzelf te zijn zelden toepassen. Het bestaat min of meer niet omdat het niet wetenschappelijk is bewezen. Zo ook het complete Maslow-model met acht lagen, dat precies beschrijft waar de uitzonderlijk begaafde naar op zoek is.
Ongeconditioneerd, innerlijk kind
Als je die integratie vanuit je hart, vanuit je natuurlijke begaafdheid doet, vind je het ongeconditioneerde innerlijke kind. Het innerlijke kind is op dat moment niet volledig ongeconditioneerd, maar is zich daar in ieder geval van bewust en kan vanaf dat moment kiezen wat van die conditionering behouden blijft en wat niet. Je kunt bijvoorbeeld ervoor kiezen om Kerst te vieren en je kunt ervoor kiezen de aangeprate ideeën van je vader, dat je nergens voor deugt, los te laten.
De conversie die jou richting je ZELF voortstuwt en je laat leven vanuit je authenticiteit, spontaniteit en natuurlijkheid komt tot stand door het omarmen van je natuurlijke begaafdheid.
Het is niet je cognitie, die het belangrijkste is, je cognitie – je denken – is een instrument, je geest is een raadgever. Je kern, je ziel, je innerlijke kind (welke term je er ook aan wilt geven) verlangt naar betekenis en zingeving.
De conversie naar jezelf ontstaat doordat jij AANDRINGT op een dieper leven, betekenis geven en zingeving en gaat door tot je innerlijke kind, tot je ZELF de basis bent van alles wat je doet en denkt.
Ellende doorbreken
De oorzaak van een doorgaande staat van ellende, depressie, de weg kwijt zijn, niet weten waar je hoort, het gebrek aan herkenning in mensen is meestal te vinden in het ontbreken van de verbinding met jezelf en het niet leven vanuit je kern. De extreem hoge mate van aanpassing, die uitzonderlijk begaafde mensen leveren en die van hen wordt verwacht, laat hun bestaan onzichtbaar en onbelangrijk zijn. Dat gevoel is ondraaglijk. Het is net een ziekte waar het lichaam uit gewoonte aan is overgegeven en de ziekte gaat door en door uit gewoonte, omdat je denkt dat het niet anders kan en dat DAT HET IS. De onechte staat van zijn, waar die desintegratie voor nodig is, gaat net zolang door tot je beseft dat jij het niet bent.
Je persoonlijke macht terugnemen
Op het moment dat je beseft dat je je laat sturen en dat je niet vanuit je kern leeft en je neemt je macht weer terug, dan ben je genezen. Letterlijk soms, want lichamelijke klachten verdwijnen vrijwel onmiddellijk. Het is niet eenvoudig voor het extreem sterke, ontwikkelde brein met veel verbindingen om los te laten, omdat het voelt alsof je de controle loslaat. Dat is de gewoonte en overlevingsstrategie. Je brein is je reddingsboei geworden, terwijl het niet naar je hart luistert. Hoe meer gedachten, hoe onzekerder je bent en hoe meer gedachten je produceert. Dat is schijn houvast.
Het denken zien als instrument en loslaten, is exact wat moet gebeuren, want je laat de controle niet los, je laat de GECONDITIONEERDE overtuigingen van controle los. Die laat je gaan als een luchtballon, die je vroeger tijdens Koninginnedag per ongeluk losliet. Alleen huil je er nu niet om, nu maakt het je juist opgewekt.
Neem de afslag
Ik schrijf regelmatig over het weer in gebruik nemen van je innerlijke kompas, je eigen weg volgen en van de rotonde afgaan. Zoals je tijdens een vakantie naar je verblijf in Zuid-Frankrijk rijdt, soms vloekend en je opwindend, vol positieve spanning en verwachting van avontuur, zo kun je je leven ook ervaren. Breng de oude gewoontes in kaart, inventariseer en kies wat niet meer nodig is. Je gebruikt je analytische brein om je leven, zoals het nu is, in kaart te brengen met alle overtuigingen van anderen die je je eigen hebt gemaakt, met overgenomen denkwijzen, patronen, ideeën, opvattingen, aangeleerde reacties op je emoties, aangeleerde aanpassingen, overtuigingen over hoe relaties horen te zijn, verwachtingen, die je van anderen hebt, verwachtingen die je van jezelf hebt, al die dingen die je ‘nodig’ hebt, want anders heb je het gevoel dat je de controle verliest. Dat zijn allemaal externe dingen.
De afslag nemen van de rotonde, van je leven, zoals je het nu leidt en dat je niet dient, dat is de externe gerichtheid omdraaien en intern kijken.
Het kan vrij snel gaan, zodra de mind weigert te geloven in de suggestie of ideeën en de gevoelens te accepteren die de rotonde hebben gebouwd.
Wat je nu te doen staat is bewust kiezen voor jezelf.
Note: Voor mensen die denken dat voor jezelf kiezen egoïstisch is nog dit: zolang je niet jezelf bent, kun je niet vanuit je authenticiteit bijdragen aan het geheel, dan stort de biodiversiteit in en dan is er geen evolutie. Door in eerste instantie voor jezelf te kiezen en jezelf te zijn, kun je je werkelijke potentieel gebruiken, je compassie, liefde en creativiteit uitdragen en delen. Dat is pas waardevol. Dat is werkelijk inclusief.
Als je hier veel meer over wilt leren en inspiratie zoekt en aanmoediging, ben ik er voor je. Al mijn werk is erop gericht dat uitzonderlijk begaafde mensen (kinderen en volwassenen) weer zichzelf worden. Kijk gerust bij LeerZelf en LeerSamen en beluister mijn podcast Ik ben gewoon normaal of kijk naar mijn Youtube kanaal Hoogbegaafde rebel.
Prachtig verwoord! Ik kreeg de link doorgestuurd.. zo herkenbaar en zo fijn om van uit de andere kant naar kinderen te kijken.
Dank je, Jelke!