Vergeleken met hoogbegaafde kinderen zijn de behoeften van uitzonderlijk begaafde kinderen extremer en het is nog belangrijker dat voldaan wordt aan deze behoeften. In de praktijk betekent dit dat ouders zoveel mogelijk te weten komen over uitzonderlijke begaafdheid, zodat ze positief, begrijpend en ondersteunend kunnen zijn.

Het zijn kinderen die asynchrone ontwikkeling laten zien. Als gevolg van hun hoge cognitieve vermogens en hoge intensiteit ervaren ze de wereld op een unieke manier. Deze kinderen scoren meestal meer dan 140 IQ op een IQ-test of ze laten buitengewone prestaties zien op het gebied van wiskunde, taal, creativiteit, leiderschap (extreem sociaal vaardig) of kunst.

Ze laten karakteristieken zien als

  • buitengewone behoefte om veel sneller te leren
  • verwerken van materialen met veel grotere diepgang
  • een enorme intensiteit in energie, verbeelding, intellectuele mogelijkheden, sensitiviteit en emotie, die niet typisch zijn voor gemiddelde bevolking

Mogelijke kenmerken uitzonderlijk begaafd:

1. Intelligent gedrag op jonge leeftijd:

  • Interesse in wiskunde en lezen op zeer jonge leeftijd. Niet alle kinderen laten interesse in cijfers en lezen zien, misschien omdat ze zich aanpassen.
  • Ouders kunnen dan andere dingen waarnemen, een kind dat op 4-5 jarige leeftijd vragen stelt over goed en kwaad, in aanraking is gekomen met het verhaal van de tweede wereldoorlog en vragen stelt over Hitler, of aan de hand van films als Star Wars vraagt hoe iemand slecht kan worden
  • Verder ALLE soorten intelligent gedrag dat past bij de leeftijd ongeveer 2x hoger dan het kind zelf. Dit gedrag mag niet genegeerd worden – hoogbegaafde kinderen ontwikkelen heel snel en zullen een beschermend gedrag gaan vertonen, wat schadelijk is voor de ontwikkeling van het kind.

2. tekenen van extreme verdriet of angst, als gevolg van veel groter sociaal isolement en identiteitsverwarring.

Dit hangt erg van de persoonlijkheid van het kind af. Elk kind dat extreme verdriet of angst laat zien of extreem niet constructief sociaal gedrag (dat niet goed is voor anderen maar ook niet voor het kind) – MOET getest worden als de eerste stap tot het verkrijgen van belangrijke informatie en hulp aan dit kind.

Voorbeelden: dagdromen, hun eigen wereld creëren. Het dagdromen is op zich een goede mechanisme om met dingen om te gaan, het beschermt het kind tegen sociaal isolement, tegen verveling op school of andere problemen. In “hun eigen wereld’ kunnen ze vaak nadenken over dingen die ze met de leeftijdgenoten niet kunnen bespreken.

Als het dagdromen echter zo extreem wordt dat het kind lijkt geen contact meer te hebben met de realiteit of niet in dezelfde wereld lijkt te leven als anderen, wijst dit op een grote mate van leed en kan dus ook wijzen op een uitzonderlijk begaafd kind.

3. Een andere teken van een uitzonderlijk begaafd kind kan zijn dat zelfs na (een flinke) onderwijsaanpassing op school het kind zich blijft vervelen.

Door hun unieke karakteristieken zijn deze kinderen bijzonder kwetsbaar. Uitzonderlijk begaafde kinderen hebben specialistische begeleiding nodig, ook van hun omgeving, omdat er zo weinig bekend is over hun behoeftes en weinig beschikbaar is om een geschikte onderwijsaanpassing te bieden.
Om uitzonderlijk begaafde kinderen te kunnen begrijpen is het essentieel om te beseffen dat, hoewel ze dezelfde basisbehoeften als andere kinderen hebben, ze heel anders zijn. Volwassenen kunnen dit anders zijn niet negeren of verdoezelen zonder dat ze een ernstige schade toebrengen aan deze kinderen, de verschillen zullen namelijk niet verdwijnen. Ze beïnvloeden bijna elk aspect van het intellectuele en emotionele leven van deze kinderen.

Een hoogbegaafd kind kan niet gelukkig worden zonder enige vorm van intellectuele uitdaging en aanmoediging. Het is voor een uitzonderlijk begaafd kind niet mogelijk om gelukkig te zijn in een gewone klas met gewoon onderwijs. Je moet er daarom als ouder voor zorgen dat dit bekend wordt bij de leerkrachten en dat je in overleg blijft. Een uitzonderlijk begaafd kind heeft een flexibel leerplan nodig dat aangepast kan worden als de behoeftes van het kind er om vragen.

Hier kun je meer artikelen lezen over uitzonderlijk begaafde kinderen (145+).

Begeleiding bij hoogbegaafde kinderen

Inmiddels heb je vast al ondervonden dat hoogbegaafde en uitzonderlijk begaafde kinderen anders zijn dan ‘normale’ kinderen. Je hebt te maken met uitdagingen waar je niet eens aan gedacht had dat ze op je pad zouden komen. Wellicht vindt zelfs de leerkracht het lastig om jouw kind de aandacht te geven die het nodig heeft. Inmiddels heb ik honderden ouders begeleid met het ontwikkelen van een helder doel in de opvoeding of het onderwijs van hun hoogbegaafde kind(eren). Kun je wel wat hulp en advies gebruiken, schroom dan niet om contact met me op te nemen of bekijk de diensten die wij aanbieden.